Professordan AÇIQLAMA: “Rus dili bizə hava və su kimi lazım olub”

N.Şəmsizadə “Ölkə.Az”-a açıqlamasında deyib ki, sözügedən məsələ ilə bağlı birmənalı fikirlər söyləmək düzgün deyil:

“Şəxsən mən özümü ədəbiyyatşünaslıqda Moskva məktəbinin məzunu hesab edirəm. Çünki rus dili vasitəsi ilə bütün dünya ədəbiyyatı nəzəriyyələrini, yazılarını oxuyub öyrənmişəm. 1972-ci ildə ali məktəbin birinci kursundan ilk növbədə rus dilini öyrənməyə başlamışam. İkinci kursda isə artıq Sankt-Peterburqda rus dilində tələbə kimi məruzə edirdim. Yəni, o zaman rus dili bizə hava və su kimi lazım olub. SSRİ dövründə ölkəmizin əsas dili rus dili olub. Digər tərəfdən isə 19-20-ci əsrlərdə rus elmi böyük nailiyyətlər əldə edib. O cümlədən, Şərqin ən böyük fikir və ideyaları rus dilindən tərcümə edilib. Vaxtilə rus dilini bilməyəni vəzifəyə qoymurdular. Yəni, rus dilini yaxşı bilməyin heç bir ziyanı yoxdur. Yaxşı olar ki, insanlar bütün dilləri bilsinlər. Amma müasir dövrdə ən azı rus və ingilis dillərini bilməliyik”.

N.Şəmsizadə Azərbaycanda rusdilli təbəqəyə məxsus şəxslərin digər insanlardan daha savadlı olması barədə səsləndirilən bəzi fikirlərə də aydınlıq gətirib:

“Yox, bu doğru deyil. Mən qətiyyən belə düşünmürəm. Əslində, rus dilinin də inkişafında Şərq və Azərbaycan alimlərinin böyük rolu olub. Rusdilli təbəqənin digər insanlardan daha savadlı olması barədə fikirlər SSRİ dövründən qalmadır. Çünki o dövrdə həmin qrupa məxsus bəzi insanlar özlərini fərqləndirərək, “rusdilli” adlandırırdı və bu dildə də danışırdılar. Həmin vaxtı Azərbaycanda böyük kütlə daha çox rus dilində danışırdı. Amma bizim dil də zəngindir. Rus şairi Mixail Lermontov yazırdı ki, fransız dilini öyrənməklə Avropada gəzmək mümkün olduğu kimi, Azərbaycan dilini də bilərək Qafqazda və türkdilli dövlətlərdə rahat gəzmək olar. Yəni, Azərbaycan dilinin böyük imkanları var. Sadəcə olaraq bu dil uzun illər Rus İmperiyası siyasətinin təzyiqi altında olduğu üçün kənarda qalıb. Bu gün də Azərbaycan dili ən çətin və mürəkkəb fikirləri ifadə etmək üçün gözəl imkanlar verir. Şəxsən mən Azərbaycan dilində çox rahat nitq söyləyirəm, yazıram, verilişlər aparıram. Ona görə də ana dilimizi bu qədər iyrəndirmək lazım deyil. İnanın ki, SSRİ dövründə elə vaxtlar olub ki, orta məktəblərdə həftənin beş gününü rus dili tədris olunurdu. Mən həmin vaxtı buna qarşı çıxmışdım. Demişdim ki, Azərbaycan dili daha çox keçilməlidir. Mən bu gün də öz fikrimdə qalıram. Bu gün biz xarici dilləri öyrənməliyik. Ancaq ilk növbədə Azərbaycan dilinə üstünlük verməliyik, ana dilimizi mükəmməl bilməliyik. Sonra isə hansı xarici dili istəyirsənsə, öyrənmək olar!”. 

Xatırladaq ki, Nizaməddin Şəmsizadənin bir neçə ay əvvəl verdiyi müsahibəsində Şah İsmayıl Xətai ilə bağlı səsləndirdiyi bir sıra fikirlər böyük etiraza səbəb olmuşdu.

Vasif Həsənli
Ölkə.Az