Bu gün ümumdünya QİÇS-lə mübarizə günüdür

Dünyada hər il 1 dekabr tarixində QİÇS günü qeyd edilir. Bu günün qeyd olunması QİÇS-in yayılması və xəstəliyin artmasına qarşı təbliğatın gücləndirilməsi məqsədi daşıyır. Belə bir günün yaranmasının digər bir məqsədi isə bu xəstəlikdən həyatını itirənləri yad etmək və onları dəyərləndirməkdir. Hökumətlər və səhiyyə rəsmiləri bu günlə əlaqədar müxtəlif forumlar və çıxışlar təşkil edirlər.

1995-ci ildən bu yana ABŞ, o cümlədən dünyanın əksər ölkələri 1 dekabr tarixini QİÇS günü kimi rəsmi olaraq tanımışdır.

QİÇS nədir?

QİÇS xəstəliyi səbəbindən 1981 ildən 2007-ci ilə qədər olan dövrdə 25 milyon insan həyatını itirmişdi. 2007-ci ilin statistikasına görə, 33 milyon insan bu virisun daşıyıcısıdır. Bu rəqəmlər əsasında QİÇS dünyanın ən məşhur dağıdıcı xəstəliklərindən biri olaraq qəbul edilib. Xəstəlik daşıyanların arasında uşaqlar da var.
Hər gün QİÇS xəstəliyinə 14000 yeni insan yoluxur.

Bu gün QİÇS xəstəliyi Afrikada birinci, dünyada isə ölümə səbəb ola biləcək 4-cü xəstəlik hesab edilir.
SSRİ-nin parçalanmasından sonra Şərqi Avropa ölkələrində virusun sürətli yayıldığı bildirilir. Dünya əhalisinin 1/5-nin yaşadığı Çində də kifayət qədər virus daşıyıcıları mövcuddur.

QİÇS-ə yoluxma yolları

1980-ci illərin əvvəllərində aparılan araşdırılmalar zamanı QİÇS-in homoseksuallar vasitəsi ilə yayılması deyilsədə, 1990-cı illərdən sonra bu öz təstiqini itirdi. Belə ki, xəstəliyin insanlara müxtəlif cür yoluxma ehtimalı var. Ancaq cinsi yolla yoluxma əsas yoluxma riski hesab edilir.

Məlumatlara görə, QİÇS Filippin və İndoneziyada yayılma riski aşağı olan xəstəlik hesab edilir. Bu nəticəni əldə etmək üçün hökümət büdcədən kifayət qədər maliyyə ayırıb.
Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyi Respublika QİÇS-lə Mübarizə Mərkəzindən Ölkə.az-a verilən məlumata görə, Azərbaycanda QİÇS xəstələrinin ümumi statistikasına görə, 2012-ci ilin dekabrına qədər 3720 nəfərdə bu virus aşkar edilib. 2012-ci il ərzində 2001-ci illə müqaisədə böyüklər və yeniyetmələr arasında İİV-ə yeni yoluxma halları 33%, uşaqlar arasında isə 52% azalmışdır.

UNAİDS-in məlumatına görə, 2013-cü ilin sonuna yer kürəsində İİV-lə yaşayan insanların sayı 35 milyon təşkil etmişdir ki, 2012-ci il ilə müqayisədə 300 000 nəfər azalmışdır. Dünya üzrə 2013-cü il ərzində İİV-ə yeni yoluxmuş insanların sayı 2,0 milyon, QİÇS-dən vəfat etmiş insanların sayı isə 1,5 milyon olmuşdur.

İndiyə qədər bu virusa yoluxmuş Azərbaycan vətəndaşlarının 2879-u kişi, 714-ü qadındır.

Qeyd edək ki, xəstəliyin ilk dəfə Afrikada ortaya çıxdığı ehtimal olunur. Azərbaycanda isə xəstəlik ilk dəfə 1987-ci ildə aşkar edilib.

Fatimə İbrahimova
Ölkə.az