Antibiotiklər göbələk yarada bilər?

Antibiotiklərin istifadəsi göbələk infeksiyalarına səbəb ola bilər. Bunun səbəbi antibiotiklərin bədəndəki həm zərərli, həm də faydalı bakteriyaları öldürməsidir. Faydalı bakteriyalar azalanda, xüsusilə Candida kimi maya göbələkləri çoxalaraq infeksiyalara səbəb ola bilər. Bu infeksiyalar adətən ağızda, cinsiyyət orqanlarında və ya dəri səthində özünü göstərir. Antibiotik qəbul edərkən göbələk infeksiyası riskini azaltmaq üçün həkimlə məsləhətləşmək və probiotiklər qəbul etmək faydalı ola bilər.

Qarşısını almaq üçün nə etmək lazımdır?

Antibiotiklərin səbəb olduğu göbələk infeksiyalarının qarşısını almaq üçün bir neçə tədbir görmək olar:

Həkimlə məsləhətləşin: Antibiotiklər mütləq həkim göstərişi ilə istifadə edilməlidir. Həkim ən uyğun antibiotiki və dozasını təyin edəcək.

Probiotiklər qəbul edin: Antibiotiklər faydalı bakteriyaları da məhv edə bildiyindən, probiotiklər (yoqurt, kefir kimi) bağırsaqdakı faydalı bakteriyaların tarazlığını qorumağa kömək edə bilər.

Düzgün pəhriz: Şəkər və karbohidratlarla zəngin qidalar maya göbələklərinin çoxalmasına şərait yarada bilər. Antibiotik qəbul edərkən bu tip qidalardan uzaq durmaq və daha çox lifli qidalar yemək faydalıdır.

Dəriyə və gigiyenaya diqqət yetirin: Dərini təmiz və quru saxlamaq, xüsusilə rütubətli bölgələrə diqqət yetirmək göbələk infeksiyalarının qarşısını ala bilər.

Antibiotikləri tam kursla istifadə edin: Antibiotiklər yalnız həkimin təyin etdiyi müddət və dozada istifadə edilməlidir. Onları düzgün istifadə etməmək infeksiyaların yenidən yaranmasına və göbələk infeksiyalarının çoxalmasına səbəb ola bilər.

Həkimdən göbələk əleyhinə dərmanlar soruşun: Bəzi hallarda həkim antibiotiklə birlikdə göbələk əleyhinə dərman təyin edə bilər, xüsusilə xəstənin göbələk infeksiyasına meyilli olduğu hallarda.

Probiotiklər nədir?

Probiotiklər bədən üçün faydalı olan, xüsusilə bağırsaq florasında yaşayan "yaxşı" bakteriyalardır. Onlar həzm sisteminin sağlamlığına və ümumi immun sistemin gücləndirilməsinə kömək edir. Probiotiklər bədəndəki zərərli bakteriyaların çoxalmasının qarşısını alaraq faydalı bakteriyaların sayını artırmağa və tarazlığı qorumağa çalışırlar.
Probiotiklər təbii olaraq bəzi qidalarda mövcuddur, o cümlədən:

Yoqurt: Canlı və aktiv mədəniyyətlərdən ibarət olan yoqurtlar probiotiklər baxımından zəngindir.

Kefir: Süd məhsullarından hazırlanan mayalanmış içkidir və probiotiklərlə doludur.

Turş qidalar: Xüsusilə təbii mayalanmış kələm (kəvər) və kimçi kimi qidalar probiotik mənbəyidir.

Miso: Fermentləşdirilmiş soya dənələrindən hazırlanan ənənəvi Yapon yeməyidir.

Probiotik əlavələr: Hər hansı qidadan kifayət qədər probiotik ala bilmədiyiniz halda, həkimin məsləhəti ilə əlavə şəklində probiotiklər qəbul edilə bilər.
Probiotiklərin əsas faydaları bunlardır:

Həzm sağlamlığı: Onlar bağırsaqdakı faydalı bakteriyaların balansını qoruyaraq həzmi yaxşılaşdırır və bağırsaq problemlərini (qəbizlik, ishal kimi) azaldır.

İmmunitet sistemi dəstəyi: Bağırsaq florasının sağlam olması ümumi immun sistemə müsbət təsir göstərir və bədəni xəstəliklərdən qorumağa kömək edir.

Antibiotiklərin yan təsirlərinin azalması: Antibiotiklər bədəndəki faydalı bakteriyaları öldürdükdə, probiotiklər bu tarazlığı bərpa etməyə kömək edə bilər.
Probiotiklər qəbul edərkən balanslı pəhriz və həkimlə məsləhət etmək önəmlidir, çünki hər kəsin probiotik ehtiyacı fərqli ola bilər.

Maya göbələyi nədən yaranır?

Maya göbələyi, xüsusilə "Candida" növləri, təbii olaraq insan bədənində, xüsusilə ağızda, bağırsaqlarda, dəridə və cinsiyyət orqanlarında mövcuddur. Normal şəraitdə faydalı bakteriyalar göbələklərin artımını nəzarətdə saxlayır. Ancaq müəyyən şərtlər dəyişəndə maya göbələkləri sürətlə çoxalaraq infeksiyaya səbəb ola bilər. Maya göbələklərinin yaranmasının əsas səbəbləri bunlardır:

Antibiotik istifadəsi: Antibiotiklər faydalı bakteriyaları öldürdüyü üçün maya göbələklərinin çoxalması üçün əlverişli şərait yaradır.

Zəifləmiş immun sistemi: İmmun sistemi zəiflədikdə (xəstəliklər, uzunmüddətli dərman istifadəsi və ya immunosupressiv xəstəliklər zamanı), göbələk infeksiyaları daha çox müşahidə edilir.

Şəkərli diabet: Qanda şəkərin yüksək olması maya göbələkləri üçün əlverişli mühit yaradır, xüsusilə nəzarət olunmayan diabet xəstələrində bu infeksiyalar daha tez-tez baş verir.

Hormonal dəyişikliklər: Hamiləlik, menstruasiya dövrü və ya hormonal dərmanlar (doğum nəzarət həbləri kimi) bədəndəki hormonal tarazlığı dəyişərək göbələk infeksiyaları üçün risk yarada bilər.

Nəmlik və istilik: Nəmlik və isti mühitlər göbələklərin artımı üçün ideal şərait yaradır. Xüsusilə uzun müddət nəmli geyimdə qalmaq və ya tərin dəridə yığılması göbələk infeksiyasına səbəb ola bilər.

Zəif gigiyena: Kişi və qadınlarda genital bölgədə gigiyenaya düzgün riayət edilmədikdə və ya nəmli qalındıqda göbələk infeksiyaları meydana gələ bilər.

Stress və qeyri-sağlam həyat tərzi: Qeyri-sağlam qidalanma, yuxu çatışmazlığı və ya yüksək stress səviyyələri immun sistemi zəiflədərək maya göbələyinin çoxalmasına yol aça bilər.

Maya göbələklərinin qarşısını almaq üçün gigiyenaya diqqət yetirmək, balanslı qidalanmaq və xüsusilə antibiotik istifadəsi zamanı probiotiklərlə bağırsaq florasını dəstəkləmək önəmlidir.