Qanunun aliliyi hamı üçündür: günahkar cəzasız qala bilməz

Belə bir deyim var,  şah və ya imtiyaz sahibi  qanun deyil, qanun şah olmalıdır. Hansı cəmiyyət qanun şah olursa, həmin cəmiyyətdə haqq-ədalət hökm sürər və inkişaf edər. Cəmiyyətdə həmrəylik, birlik hökm sürər. Və o cəmiyyət xarici təhlükə və təhdidlərə qarşı bir olar.
Qanunların yazılması və onun icrasında da məqsəd cəmiyyətdə insanların firavanlığını və sülh mühitinin yaradılmasını təmin etməkdir. Ona görə də cəmiyyətdə kimliyindən, hansı vəzifə və mövqe tutmasından asılı olmayaraq hamı qanun qarşısında birdir. Kimliyindən asılı olmayaraq qanunu pozan şəxs cəzasını almalıdır.

Azərbaycan da  hüquqi və demokratik dövlət olduğundan qanunun aliliyi prinsipinə riayət olunur. Qanunun alilik prinsipi  dövlətin ən ali qanunu sayılan Konstitusiyada, həmçinin digər qanunlarda öz əksini tapıb. Qanunun aliliyi prinsipi  dövlət başçısının yürütdüyü siyasətinin ana xəttini təşkil edir.

Qanunun aliliyi qanunun hər kəsdən üstün olması, vəzifəsindən asılı olmayaraq hər bir fərdin qanuna tabe olması, hər bir fərdin qanun qarşısında bərabər olması və ədalətin hər bir fərd üçün əlçatan olması deməkdir. Bu anlayış müasir demokratik cəmiyyətin sütunudur.
Amma, lakin və ancaq… Bəzən cəmiyyətdə qanunun aliliyi prinsipinə riayət etmək heç də gözlədiyimiz kimi olmur. Bir çox hallarda isə qanunlar məhz qanunu imtiyaz sahibləri və ya qanunyaradıcı şəxslər tərəfindən pozulduğunun şahidi oluruq. Qanunlar imtiyaz sahibləri, vəzifəli şəxslər tərfindən pozulduqda, bu, cəmiyyətdə ciddi rezonansa səbəb olur.

Elə götürək son günlərdə qanunverici orqanın təmsilçisi və onun icrasına nəzarətə edən Milli Məclisin deputatı Eldəniz Səlimovun hərəkətlərini… Bu şəxs qanunverici orqanın təmsilçisi kimi, qanunlara riayət edilməsi baxımından cəmiyyətdə nümunə olmaq əvəzinə, qanunu kobud surətdə pozması nəinki cəmiyyətdə, eyni zamanda  ölkə rəhbərliyi tərəfindən çox sərt formada qarşılandı və onun  qanunazidd hərəkəti qınanıldı. Bu imtiyaz sahibinin hərəkəti nəinki qınanıldı, qanunu pozduğu üçün  qanunun aliliyi prinsipinə uyğun barəsində ədalətli cəza  tədbirləri seçilməsi məqsədi ilə hüquqi addımlar atıldı. Qanunu kobud surətdə pozub polisə fiziki zor tətbiq edən imtiyaz sahibi deputat olduğundan qanunvericiliyin tələbinə olaraq ilk növbədə onun toxunulmazlıq hüququna xitam verilməli idi.  Məhz ona görə də  Milli Məclis deputatlarının yay tətilində olmasına baxmayaraq avqustun 3-də növbədənkənar sessiya çağrılaraq parlamentin nüfuzuna  ciddi xələl gətirən bu hərəkəti müzakirə edərək, Eldəniz Səlimovun  deputata  yaraşmayan hərəkətinə hüquqi qiymət verilməsini tələb etdi. Parlamentdə çıxış edən deputatlar, qanunverici orqanın təmsilçisinin qanunun keşiyində durub, istənilən  məsələni hüquqi müstəvidə həllinə nail olmalı olduğu halda, kobud surətdə bütün bu prinsipləri  pozmasını  ümumilikdə parlamentin fəaliyyətinə ləkə hesab etdilər. 

Lakin parlamentdə  belə ciddi qanun pozuntusuna yol verən şəxsin hərəkətlərinə bəratə qazandırmaq istəyən deputatlar da tapıldı.  Özü də kim… Uzun müddət qanunun aliliyi prinsipini, haqq-ədaləti bərpa edən məhkəmə hakimiyyətində rayon məhkəmə və hətta Respublika Ali Məhkəməsinin sədri vəzifəsində çalışan bir şəxs, bir neçə dəfə deputat seçilən, ixtisasca da hüquqşünas olan Tahir Kərimli… O Tahir Kərimli ki, hər çıxışında qanunun aliliyi prinsipindən dəm vurur. Biz hələ onun müxalifətin təmsilçisi olaraq söylədiklərini demirik. Elə son 6-7 ildəki deputat fəaliyyəti müddətində  parlamentdə qanunu pozanlara qarşı ciddi tədbirlər görülməsi barədə çıxışlarını az eşitməmişik.  Ancaq nədənsə bütün qanunsuz əməlləri bəlli olduğu halda parlamentdə polisə qarşı fiziki zor işlədib, cinayət törədən, hələ bu azmış kimi təhqiramiz ifadələr işlədən şəxsi müdafiə etməsi heç başadüşülən deyil. Axı, Tahir Kərimli bir hüquqşünas, keçmiş rayon və Ali Məhkəmə sədri, siyasətçi və nəhayətində  deputat kimi cinayət törədən şəxsi açıq müdafiə etməsi ikrah hissi doğurur. Digər tərəfdən Baş Prokuror tərəfindən təqdim edilən təqdimatda hər şey detallarınadək əksini tapılıb. Baş Prokuror Kamran Əliyev çıxışında deputatın  qanunu pozması ilə bağlı faktları detalları ilə təqdim etdi. Hətta o bildirdi ki, biz qanun pozuntusu zamanı  tamam başqa bir vəziyyətlə üzləşmişik. 
Bir də Tahir Kərimli  bir deputat olaraq baş verən hadisə ilə vaxtında öyrənmək imtiyazına malik idi. Niyə o müzakirəyə çıxarılan belə bir ciddi məsələ ilə maraqlanmayıb? Özü də Milli Məclisin İnsan Hüquqları komitəsinin sədr müavinidir. Əgər o belə bir istəkdə bulunsaydı,  baş verən hadisənin detalları barədə istədiyi suala cavab ala biləcəkdi. Amma bunu etməyib. O zaman başqa suallar ortaya çıxır. Niyə, nə üçün… Səbəb nə idi? Milli Məclisdə bu formada çıxış nəyə xidmət edirdi?...

Necə olur ki, digər deputatlar bir fərdin hərəkətini parlamentin adına ləkə  hesab etdiyi halda, Tahir Kərimli isə tamam fərqli prizmadan çıxış etməsinə vadar edən nədir?! Hələ bir deyəsən də “polisdən fərqli olaraq deputatın sahibi yoxdur”.  Cənab Tahir Kərimli məgər bilmir ki,  hakimiyyətin mənbəyi xalqdır. Elə deputatı seçən də xalqdır. Əgər seçici ona səs verib, etimad göstərməzsə, o necə deputat ola bilər?  Düzdür, Kərimlinin deputata yaraşmayan çıxışına sərt formada layiqli cavabı yerindəcə Milli Məclis Sədri Sahibə Qafarova tərəfindən verildi. Milli Məclis Sədri Sahibə Qafarova onun deputat adına uyğun olmayan hərəkətinə sərt reaksiya verərək bildirdi ki, “mən Sizi otağıma dəvət edəcəyəm və 10 dəqiqəlik audioyazıya qula asdıracağam. Mən özüm otaqdan çıxacağam. Ondan sonra görüm nə deyəcəksiniz?”. Spiker eyni zamanda onun  deputatların sahibi yoxdur fikrinə də sərt reaksiya verərək bildirdi ki, “bizi xalq seçib və xalq da sahibdir”. Tahir Kərimli kimilər özlərinə əlavə imtiyazlar, səlahiyyətlər tələb etməkdənsə, qanunun aliliyinə riayət edib, hansısa məqsədlər güdməsə daha yaxşı olar. Bir daha qeyd edirik ki, Azərbaycan hüquqi və demokratik ölkədir. Vəzifəsindən asılı olmayaraq  hamı qanun qarşısında bərabərdir. Pozan cəzalandırılacaq.

Mürtəza
Ölkə.Az