İran azərbaycanlı əhalisinin etirazından ehtiyatlanır - Miaxil Maqid
Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsində Türkiyə Azəbaycanın mövqeyini dəstəklədiyindən, İran da əks tarazlığı təmin edərək Ermənistanın tərəfini saxlayır.
“Ölkə.Az” xəbər verir ki, bunu rusiyalı şərqşünas ekspert Mixail Maqid “Rosbalta”a müsahibəsində deyib.
Rusiyalı ekspert Rusiya sülhməramlılarının Qarabağı tərk etməsindən sonra Azərbaycanla Ermənistan arasında müharibə yenidən başlaya və prosesə digər ölkələrin də cəlb olunması ilə bağlı suala cavab olaraq deyib ki, ilk növbədə belə bir münaqişənin yeni iştirakçısı görünə bilər və bu da İran İslam Respublikasının nəhəng azərbaycanlı əhalisidir.
“Fakt budur ki, iranlılar Xankəndinə neft məhsulları və tikinti materialları daşıyırdılar və Azərbaycan onların yollarını bağladı. İki iranlı sürücü həbs edildi. Bu, diplomatik qalmaqala səbəb oldu. İranlılar buna cavab olaraq Araz çayının o tayındakı Azərbaycanla sərhəddəki təlimləri bəhanə edərək qoşunlarını bölgəyə çəkməyə başladılar.
... Amma indi İrandakı azərbaycanlılar bu qarşıdurmaya qoşula bilər. Çünki 2020-ci ildə Azərbaycanla Ermənistan arasında Qarabağ uğrunda gedən müharibədə İran azərbaycanlıları Azərbaycanın hücumuna çox fəal formada dəstək verdilər. İran qoşqularında olan Rusiya hərbi texnikası Ermənistana buraxılmadı. Bu hal Ermənistan, Rusiya və İran rəhbərliyi də daxil olmaqla bölgədəki hər kəsi təəccübləndirdi və hətta bir sıra İran rəsmilərini Azərbaycanpərəst bəyanatlar verməyə məcbur etdi”, - Maqid qeyd edib.
Maqid əlavə edib ki, rəsmi Tehranın İrəvana göstərdiyi dəstək İran azərbaycanlılarını ciddi narahat edir. Onun sözlərinə görə, İranda yaşayan azərbaycanlılar öz etirazlarını sosial media vasitəsi ilə ifadə edirlər və Tehranı Bakıya qarşı münasibətini dəyişməyi tələb edirlər.
“Azərbaycanlı fəallar etiraz aksiyalarına hər an hazır olduqlarını bildirirlər. Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin Cənub Ədəbiyyatı şöbəsinin müdiri Saiman Aruz deyib: “İran ərazisində tarixi torpaqlarımız var və xalqımızın bu torpaqlara tarixdən doğan mənəvi haqq kimi iddiaları göz qabağındadır. İran 45 milyon soydaşımızın evidir, eyni dili, tarixi, mədəniyyəti paylaşırıq... İranın buna dözəcəyini, əsl dost olaraq Azərbaycanla yanaşı dayanacağını düşünmək sadəlövhlük olardı. İran-Azərbaycan dostluğu bu şəraitdə heç vaxt möhkəm ola bilməz".
80 milyonluq İranın 30 milyona yaxını və hətta çoxunun azərbaycanlı olduğundan ölkədəki ictimai-siyasi proseslərə ciddi təsir imkanları mövcuddur. Çünki 20-30 milyonu milli azlıq hesab etmək olmaz.
Bütün bu və digər səbəblərə görə İran rəhbərliyi ölkənin azərbaycanlı əhalisinin etiraz potensialından ehtiyatlanmalı olacaq. İranda vəziyyət elədir ki, hər an sosial-iqtisadi, siyasi və milli etirazlar bir güclü epidemiyaya çevrilə bilər”.
Azərbaycan-Türkiyə-Pakistan hərbi əməkdşalığına gəldikdə rusiyalı ekspert hesab edir ki, indi Türkiyə-Azərbaycan-Pakistan-Qətər güclü bir hərbi-siyasi və iqtisadi blok formalaşır: “Bu ittifaqın Əfqanıstanda, Orta Asiyada və Yaxın Şərqdə maraqları var”.
O əlavə edib ki, Pakistan uzun müddətdir Azərbaycanı fəal şəkildə dəstəkləyir: “İndiyə qədər bu dəstək kifayət qədər şifahi idi, amma bu gün İslamabad Ankaraya yaxınlaşır, pakistanlılar Türkiyə və Azərbaycan qoşunları ilə birgə manevrlər edirlər. Öz növbəsində, Türkiyə Kəşmir müsəlmanlarını dəstəkləmək üçün bəyanatlar verir və Talibanla danışarkən Pakistana kömək və vasitəçilik üçün müraciət edir. Əfqanıstanda möhkəmlənməyi və Orta Asiya ölkələrində təsir gücünü artırmaq üçün istifadə etməyi gözləyir. Bu qarşılıqlı faydalı bir mübadilədir”.
Mürtəza
Ölkə.Az
