\"Unudulmaması üçün tarixin səhifələri həmişə vərəqlənməlidir ki, təkrara yol verilməsin\" - AÇIQLAMA

“Azərbaycan xalqının tarixində şanlı səhifələri ilə yanaşı, qanlı hadisələr və faciələr, soyqırımları ilə  yadda qalan səhifələri də var. Sayca o qədər də böyük olmayan xalqın taleyinə nə qədər ağrı-acı, soyqırımı düşərmiş?! Bu qədər təzyiqə, təxribat və xəyanətə sinə gərərək tarixin bu qanlı sınağından çıxmaq üçün nə qədər iradə,əzm və mətanət olmalıdır?!  Son iki yüz ildə Azərbaycanın tarixində dəfələrlə belə soyqırımlar baş vermiş, ərazisi hissə-hissə işğala məruz qalıb. Bu dəhşətli hadisələrdən biri də 1918-ci ilin mart-aprel aylarında yaşanıb”.

 Bunu “Ölkə.Az”a açıqlamasında deputat Ülviyyə Ağayevə deyib.

Onun sözlərinə görə, Sovet hakimiyyəti dövründəki  70 il ərzində Azərbaycan xalqına qarşı törədilmiş bu soyqırımı hadisəsini onun qan yaddaşından silməyə çalışsalar da, bu, mümkün olmayıb. “Azərbaycan dövlət müstəqilliyini bərpa etdikdən sonra bəşər tarixində ən qanlı faciələrdən biri olan 1918-ci ilin mart soyqırımlarının gerçək mənzərəsi və nəticələrini bütün dünya ictimaiyyətinə nümayiş etdirmək, bu hadisələrə siyasi qiymət vermək və xalqımızın tarixi keçmişinin qanlı səhifəsinin unudulmaması, faciənin qurbanlarının xatirəsini əbədiləşdirmək  məqsədilə  Ümummilli liderimiz, Ulu öndər Heydər Əliyev 1998-ci il 26 mart tarixində “Azərbaycanlıların soyqırımı haqqında” Fərman imzalamış və Azərbaycan xalqına qarşı törədilmiş bütün soyqırımı faciələrini qeyd etmək məqsədilə 31 mart Azərbaycanlıların Soyqırımı Günü elan edilib. Eyni zamanda, bu fərmanla uzun illər gizli saxlanılan, üzərinə qadağa qoyulmuş həqiqətlər açılmış, bu qanlı faciənin dəhşətləri faktlarla işıqlandırılıb. Boloşeviklərin dəstəyinə arxayın olan ermənilər uşaq, qadın, qoca bilmədən minlərlə insanı qılıncdan, süngüdən keçirmiş, diri-diri yandırıblar. Milli memarlıq incilərini, dini məbədlərimizi və digər müxtəlif tikililəri dağıdaraq Bakının böyük bir hissəsini xarabalığa çeviriblər. Ancaq azərbaycanlılara qarşı törədilmiş bu soyqırımı təkcə Bakı ilə məhdudlaşmamışdır, amansız düşmən Azərbaycanın digər bölgələrində - Şamaxı, Quba qəzalarında, Qarabağda, Zəngəzurda, Naxçıvanda, Lənkəranda, Gəncədə də  xüsusi qəddarlıq nümayiş etdirmiş və dinc əhalini kütləvi surətdə qətlə yetirmiş, bu ərazilərdə də qarət və yanğınlar törətmiş, milli mədəniyyət abidələrimizi məhv ediblər”- o qeyd edib.
O əlavə edib ki, tarixin səhifələri vərəqləndikcə yeni-yeni faktlar, erməni vəhşiliyinin tükürpədən səhnələri üzə çıxır: “Müxtəlif mənbələrin göstərdiyi məlumatlara əsasən, Bakıda təkcə bir həftə ərzində 12 mindən çox insan, əksəriyyətini dinc sakinlər təşkil edən və əsas etibarilə müsəlman əhali amansızcasına qətlə yetirilib; Şamaxıda ermənilərin qətlə yetirdikləri insanların sayı  14-16 min, didərgin düşənlərin sayı isə 18 min nəfərdən çox olub. 
Ulu öndər Heydər Əliyevin tarixi Fərmanından sonra aparılmış araşdırmalar sayəsində bir çox yeni faktlar və sənədlər toplanmış, Quba şəhərində kütləvi məzarlıq aşkarlanıb. Üzə çıxmış tarixi faktlar 1918-ci ilin mart-aprel aylarında və sonrakı dövrlərdə erməni millətçilərinin həyata keçirdikləri qanlı aksiyaların coğrafiyasının daha geniş və faciə qurbanlarının sayının qat-qat çox olduğunu sübuta yetirir.

Təkzibedilməz və olduqca ağrılı bir faktı təəssüflə qeyd etmək lazımdır ki, tarix təkrarlanır. XX əsrin sonlarında ermənilərin azırbaycanlılara qarşı izah edilməyən və sönməyən nifrəti yenidən açıq-aşkar təzahür etdi. 1992-ci il fevral ayının  25-dən 26-na keçən gecə Azərbaycanın Xocalı şəhərində ermənilərin zaman-zaman törətdikləri qanlı qırğınların davamı olan daha bir dəhşətli soyqırımı baş verdi, Xocalı şəhərinin əhalisinə misli görünməmiş divan tutuldu. Hücum zamanı şəhərdəki 3 min nəfərdən 613-ü, o cümlədən 106 qadın, 63 uşaq və 70 qoca xüsusi qəddarlıqla öldürüldü, 487 nəfər, o cümlədən 76 uşaq ağır yaralandı, 1275 nəfər girov götürüldü və insanı alçaldan işgəncələrə məruz qalıb.
Unudulmaması üçün tarixin səhifələri həmişə vərəqlənməlidir, ancaq təkrar olunmasına yol verilməməlidir. Ulu öndər Heydər Əliyev həmin tarixi Fərmanında ermənilərin azərbaycanlılara qarşı düşünülmüş, planlı surətdə həyata keçirdiyi soyqırımı siyasətinin ayrı-ayrı mərhələləri diqqətə çatdırılır. Qeyd olunur ki, “Azərbaycanın XIX-XX əsrlərdə baş verən bütün faciələri torpaqlarının zəbti ilə müşayiət olunaraq, ermənilərin azərbaycanlılara qarşı düşünülmüş, planlı surətdə həyata keçirdiyi soyqırımı siyasətinin ayrı-ayrı mərhələlərini təşkil etmişdir. Bu hadisələrin yalnız birinə – 1918-ci il mart soyqırımına siyasi qiymət vermək cəhdi göstərilib. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin varisi kimi Azərbaycan Respublikası bu gün onun axıra qədər həyata keçirə bilmədiyi qərarların məntiqi davamı olaraq soyqırımı hadisələrinə siyasi qiymət vermək borcunu tarixin hökmü kimi qəbul edir”. 
Ulu öndərin layiqli davamçısı cənab İlham Əliyev Fərmanın maddələrinə müvafiq olaraq, soyqırımı ilə bağlı faktların dəqiqləşdirilməsi, soyqırımı qurbanlarının xatirəsinin əbədiləşdirilməsi sahəsində əməli işlər görülməsini dəstəkləyir. 2007-ci ilin aprel ayında Quba şəhərində aparılan qazıntı işləri zamanı aşkar edilmiş kütləvi məzarlıqdan tapılan insanların cəsədləri üzərində tibbi ekspertiza, antropoloji araşdırmalar aparılmışdır. Sübut edilmişdir ki, məzarlıqdakı 500-dək insan kəlləsinin 50-dən çoxu uşaqlara, 100-dən çoxu qadınlara aiddir. Bu adamların 1918-ci ildə ermənilərin Qubada törətdikləri soyqırımı qurbanları olduğu sübuta yetirilib.

Azərbaycan xalqına qarşı törədilmiş soyqırımları ilə bağlı həqiqətlərin dünya ictimaiyyətinə çatdırılması, qanlı tarixlərin təkrarlanmasının qarşısının alınması, xalqımızın milli qan yaddaşının pozulmaması və gələcək nəsillərə çatdırılması, həmçinin faciə qurbanlarının xatirəsinin əbədiləşdirilməsi yolunda atılan addımlardan biri də Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin 30 dekabr 2009-cu il tarixli Sərəncamı ilə Quba şəhərində “Soyqırımı memorial kompleksi“nin yaradılması  haqqında qərardır. Bu qərara əsasəən, 2013-cü il sentyabrın 18-də Quba şəhərində Qudyalçayın sol sahilində Memorial kompleks inşa edilib. 
Bu abidə təkcə Azərbaycan xalqının qanlı faciəsinin xatirəsi deyil, bütün dünyada nahaq tökülən qanlara qarşı ucaldılmış abidədir”.

Mürtəza
Ölkə.Az