Kürdlər insan haqlarına əməl etmirsə, dövlət niyə əməl etsin?

Türkiyə son günlər şəhid xəbərləri ilə çalxalanır

PKK artıq terror ardınca terror törədir. Baş verən olayları şərh edərkən HDP lideri Dəmirtaş isə polisin və əsgərlərin xalqın qarşısında aciz olduğunu bildirib.

Türkiyənin PKK-ya qarşı mübarizədə nəticə qazana bilməməsini, hadisələri qızışdıran əsas səbəbkarları və PKK terroruna son qoymağın yolunu politoloq Qabil Hüseynli Ölkə.Az-da analiz edib.

Yumşaq siyasətin nəticəsi

PKK çox azğın hərəkət edir. Atəşkəs məsələsində deyir ki, dövlət mənimlə bir stol arxasında oturmalıdır. PKK qeyri-qanuni olaraq yaranmış, başqa dövlətlərin buyruq qulu kimi istifadə edilən terrorçu təşkilatdır. Bu terrorçu təşkilat yaşadığı dövlətin mərkəzi hakimiyyətinə qarşı silahlı qiyam qaldırıb. Uzun müddətdir ki başqa dövlətlərin ərazisindən istifadə edərək Türkiyəyə basqınlar düzəldir. Türkiyə PKK-ya qarşı hərəkətləri axıra qədər davam etdirməyib. Türkiyə dəfələrlə hərbi əməliyyatlara başlayıb, ancaq bu əməliyyatları dayandırıb. Ola bilsin ki, bunu xarici dövlətlərin təhriki ilə edib.

Bu dəfə isə Türkiyə qərarlı görünür və PKK-nı bitirəcəyini elan edib. Bunu prezident Ərdoğan da, baş nazir Davudoğlu da deyir. Praktika onu göstərdi ki, kürd məsələsini dinc yolla həll etmək, PKK ilə sülh dilində danışmaq mümkün deyil.

Dəmirtaşın dediyi kimi xalq yox, xalqın içindən çıxmış terrorçular Türkiyəyə qarşı partizan müharibəsi aparır. Partizan müharibəsi aparan tərəfin həmişə müəyyən üstünlüyü olub: qəfil hücum, müxtəlif terror aktları, əhalini qorxudaraq öz tərəflərinə çəkmək. İki tərəfin müharibəsində hər şey bəllidir, burada isə arxadan zərbələr endirilir. PKK-nın üstünlüyü bundadır. Bütün bunlara baxmayaraq Türkiyə ordusunun müxtəlif hissələri var. Xüsusi təyinatlılar mütləq müharibəyə cəlb edilməlidir.

PKK-ya yardım edən, onların içində olan adamlar var. Bir neçə gün öncə maşınla PKK-ya ərzaq yardımı aparan 12 nəfər saxlanıldı. Onlardan biri deputat idi. Deputatı yerindəcə azad ediblər, digər 11 nəfəri isə məhkəməyə aparıblar. Məhkəmə isə sərbəst istintaq aparılması üçün hamısını azad edib.

Türkiyə cinayətkarlarla çox yumşaq davranır. Türkiyədə KCK deyilən, PKK-dan üst səviyyədə duran, bütün kürdləri idarə etməyi qarşılarına məqsəd qoyan təşkilatın üzvlərinin hamısını seçki ərəfəsində azad etdilər. Onlar da əhalini Türkiyəyə qarşı qaldırır. Əhali PKK-ya lazım olan kəşfiyyat materiallarına yaxın materiallar verir. Ordunun yerləşdiyi yeri bildirir. Sonra isə Türkiyə ordusuna qəflətən zərbə vuran PKK-çıları ya evində gizlədir, ya da hansısa bir yolla onları dağa çıxarır. İndi müharibə gedən ərazidə əvvəllər fövqəladə vəziyyət elan edilmişdi. Həmin əraziyə fövqəladə hallar üzrə xüsusi vali təyin edilmişdi. Vali o bölgədə bütün valilərə və hərbçilərə nəzarət edirdi. Fövqəladə hal zamanı küçəyə çıxmaq, siyasi fəaliyyətlə məşğul olmaq - mitinqlərə, aksiyalara qatılmaq qadağan olunmuşdu. Qaydaları pozanlara heç bir xəbərdarlıq edilmədən atəş açılırdı. İndi hərbi vəziyyət elan olunmayıb, küçəyə çıxma qadağası uzağı bir günlük elan edilir. Ancaq buna da əməl etmirlər. Uşaqları öyrədib əsgərlərin üzərinə göndərirlər. Onlar da əsgərə daş, fişəng, əldəqayırma qumbara atırlar. Onlar əsgərlərə qarşı bu hərəkətləri edirlər, ancaq əsgərin atəş açmaq ixtiyarı yoxdur.

Odlu Silaha qarşı su şırnağı və bibər qazı

Əsgərə qarşı hər şeydən istifadə edirlər, ancaq əsgər terrorçuya qarşı yalnız su şırnağından və bibər qazından istifadə edə bilər. Su şırnağı və bibər qazı ilə müharibə aparmaq olar? Bunu edən şəxslər həbs edilməli, tamamilə cəmiyyətdən uzaqlaşdırılmalıdır.

Hadisələrin qızışmasının səbəbkarları

Türkiyədə baş verən hadisələrin qızışdırılmasının səbəbkarlarından biri də HDP-dir. HDP-nin bağlanması haqqında kostitusiya məhkəməsinə müraciət edilməlidir. HDP lideri Dəmirtaşın PKK-nın tərkibində döyüşdüyü vaxtların şəkilləri yayımlanıb. Dəmirtaş PKK-nın tərkibində döyüşüb, onun rəhbərliyində olub. Neçə-neçə əsgərə güllə atıb, əli əsgər qanına batıb. Belə bir adam partiya sədri olur, parlamentə gəlir, hökumətə ağıl verir.

Çıxış yolu

Hökumətin tərkibindəki HDP-li nazirlər kənarlaşdırılmalıdır. HDP-nin bağlanması haqqında konstitusiya məhkəməsinə müraciət edilməlidir. Orduya o bölgələrdə daha geniş səlahiyyətlər verilməlidir. Həmin bölgədə konstitusyon hüquqlar müəyyən müddətlik məhdudlaşdırılmalıdır. Mitinq, aksiyalar dayandırılmalıdır. Komendant saatı tətbiq edilməlidir. Hər bir adamın hərəkəti barədə məlumatlar əldə edilməlidir.

İnsanlar ölür, terror aktları törədilir. Belə yerdə nə insan haqları, nə demokratiya? Əgər kürdlər insan haqlarına, demokratiyaya əməl etmirsə dövlət niyə əməl etməlidir? Dövlət bütünlüyünü qorumaq üçün hər varianta əl ata bilər. Türkiyə hökuməti yumşaq davranışdan əl çəkməli, ara qarışdıranlar haqqında sərt tədbirlər görməlidir. Ölkədə sabitliyi pozanların başında HDP durduğu üçün o partiya da bağlanmalıdır. Keçmişi PKK ilə bağlı olan deputatların hamısı istintaqa cəlb edilməldir. Necə ola bilər, dünənə qədər adam öldürən, əsgər qatili olan biriləri indi deputat sifəti ilə parlamentdə oturur. PKK-nı bitirməyi Türkiyə hökuməti qarşısına məqsəd qoyubsa Bordobərəlilərin hamısı hadisə baş verən bölgəyə göndərilməlidir.

Səxavət Məmməd
Ölkə.Az