VI çağırış Milli Məclisin fəaliyyətinə baxış: Necə yadda qaldı?
VII çağırış Milli Məclisə seçkilərə start verilib. Seçkidə iştirak etmək istəyən siyasi qüvvələr və fərdi insanlar özlərini sınamaq üçün namizədliklərini irəli sürməkdədir.
VI çağırış Milli Məclis Azərbaycanın müasir tarixinin bir hisəsinə çevrilib. Amma necə bir tarixinə... Gələcək nəsl VI çağırış Milli Məclisin fəaliyyətini araşdırarkən onun fəaliyyətini necə dəyərləndircək?! Ümumiyyətlə ilk olaraq onu əminliklə qeyd etmək olar ki, gələcək nəsl 2020-ci ildən günümüzədək olan dövlətçilik tariximizi araşdırarkən keçdiyi bu şərəfli mərhələdə parlamentarizm tarixinin də özünəməxusus bir yer tutduğuna və əldə edilən tarixi zəfərlərdə müstəsna rolu olduğunu qeyd edəcək.
VI çağırışı Milli Məclis fəaliyyətini qlobal kataklizmlərin, maliyyə və iqtisadi böhranların, hərbi münaqişələrin, müharibələrin, pandemiyaların, çox mürəkkəb geosiyasi və geoiqtisadi mübarizələrin cərəyan etdiyi bir dövrü əhatə etdi.
VI çağırış Milli Məclis bütün bu çətinliklərlə yanaşı, həm də son ikiyüz ildən artıq müddətdən sonra Azərbaycanın ilk dəfə möhtəşəm qələbələrə, şərəfli tarixə imza atmasında yeri və rolu olan hakimiyyətin bir qolu oldu.
VI çağırış Milli Məclis bu mürəkkəb və Azərbaycanın keçdiyi şərəfli yolda cənab Prezidentin yürütdüyü xarici və daxili siyasətin uğurla icra olunmasında üzərinə düşən missiyanı layiqincə yerinə yetirməyə çalışdı.
VI çağırış Milli Məclis ümumiyyətlə müasir Azərbaycan tarixində özünəməxsus yeri olan bir parlament kimi ayrıca öyrəniləcək və araşdırılacaq. Bunu şərtləndirən bir çox amillər var.
Birincisi, VI çağrış Milli Məclisi özündən əvvəlki Milli Məclisə çağırışlardan fərqləndirən cəhət onun rəhbərliyinin tamamilə fərqli şəkildə formalaşmasıdır. Belə ki, VI çağırış Milli Məclisin istər rəhbərliyi, istər komitə rəhbərliyi səviyyəsində parlamentdə təmsil olunan azlıq təşkil edən siyasi qüvvələrin nümayəndələri təmsil olundu. Bu tamamilə yeni bir forma idi və nəticədə çox uğurlu oldu. Hansı ki, bundan öncəsi çağırışlarda belə bir praktika olmayıb.
İkincisi, cəmiyyəti narahat edən məsələlər, problemlər, həmçinin cəmiyyət üçün taleyüklü qanunların qəbulu ilə bağlı dinləmələr bir ənənə halını aldı. Bu dinləmələrdə məqsəd cəmiyyətin daha geniş spektrini cəlb etməklə onların mövqeyini öyrənib ortaq bir məxrəcə gəlmək idi. Bu ənənə cəmiyyət tərəfindən təqdir olundu və öz effektini verdi.
Üçüncüsü, deputatların əvvəlki çağırışlardan fərqli olaraq hesabatlılığı təşkil edildi. Ədalət naminə qeyd etmək lazımdır ki, VI çağırış Milli Məclisin deputatlarının böyük bir qismi seçiciləri ilə davamlı əlaqədə oldu. Yerlərdə seçicilərlər görüşlər keçirib, onların problemləri ilə maraqlandılar. Bununla bağlı yetərincə faktlar sadalamaq olar və bu çox zaman alar. Təbii ki, seçiciləri ilə o qədər sıx təması olmayan deputatlar da oldu. Amma çoxluq seçicisi ilə görüşdü.
Dördüncüsü, ölkə başçısının yürütdüyü daxili və xarici siyasət, atdığı addımların cəmiyyətə çatdırılmasında aktivlik nümayiş etdirildi.
Beşincisi, xarici siyasətlə bağlı parlament diplomatiyasının rolundan maksimum istifadə edildi. Bu həm 44 günlük müharibə dövründə, həm də ondan sonrakı mərhələdə parlament diplomatiyası üzərinə düşən missiyanı yerinə yetrimək üçün ciddi fəaliyyət göstərdi. İkinci Qarabağ müharibəsinin nəticələri olaraq Azərbaycanın qələbəsini həzm edə bilməyən Ermənistanın havadarlaır və anti-Azərbaycan qüvvələrin ölkəmizə qarşı ən çirkin formada informasiya müharibəsi həyata keçirdilər və bu kampaniya bu gün də davam etməkdədir. Bu qüvvələr bölgədə öz məkrli planlarını həyata keçirmək üçün ən müxtəlif oyunlardan istifadə edib Azərbaycan təzyiq etməyə davam etməkdədirlər. Azərbaycan cənab Prezident başda olmaqla bu qüvvələrə qarşı mübarizə aparılaraq onların planları iflasa uğradılıb və bundan sonra da məğlubiyyətə düçar ediləcək.Bu müddət ərzində Azərbaycan parlamenti parlament diplomatiyasının imkanlarından geniş istifadə edərək ölkəmizə qarşı bu savaşda ön cəbhdə durdu.
Təkcə onu qeyd etmək olar ki, Milli Məclisin sədri Sahibə Qafarova parlamentə rəhbərlik etdiyi bu müddət ərzində xarici ölkələrə 70 səfər etdi. Bu Azərbaycan parlamentarizm tarixində rekord göstəricidir ki, parlament sədri bu qədər xarici ölkələrə səfər edib. Hələ mən istər parlament nümayəndə heyətinin xarici ölkələrə, beynəlxalq təşkilatlaırn toplantılarında iştirakı, həmçinin xarici ölkə nümayənədlərinin Azərbaycana səfəri və parlamentdə keçirdiyi görüşləri demirəm. VI çarış dövründə Azərbaycan parlamentarilərinin xarici ölkələrə səfərlərinin sayı 450, xarici qonaqların Azərbaycan parlamentinə səfərlərin sayı 500 cıvarında olub.
Son illərdə xarici ölkələrin diplomatlaırnın parlamentdə qəbulu da bir ənənə halını alıb. Bu da parlament diplomatiyası baxımdan mühüm əhəmiyyət kəsb edir.
Təbii ki, Milli Məclis sədrinin xarici ölkələrə səfərləri və Bakıda xarici qonaqlarla görüşü dünya ölkələri ilə ikitərəfli münasibətlərin inkişaf etməsində, hər ölkənin maraqlarına uyğun olaraq beynəlxalq platformalarda birgə qarşılıqlı şəkildə əməkdaşlığa öz müsbət töhfəsini verən amildir. Azərbaycan da bu imkanlardan maksimum faydalanmağa çalışıb.
Digər mühüm məqam isə Azərbaycan parlamenti beynəlxalq, regional təşkilatlarla sıx əməkdaşlıq edib. Bu müddət ərzində bir sıra beynəlxalq parlament təşkilatlarına sədrlik edib. Hazırda Azərbaycan Asiya Parlament Assambleyasına (APA), TürkPA-ya və Qoşulamama Həkatı parlament şəbəskəsinə rəhbərlik etməkdədir. Ümumiyyətlə Azərbaycan istənilən beynəlxalq və regional təşkilatlara rəhbərliyi uğurla həyata keçirib. Azərbaycanın rəhbərliyi dövründə həm həmin təşkilatlar beynəlxalq münasibətlər sistemində daha aktiv rol oynayıb, həm də Azərbaycanın beynəlxalq aləmdə mövqeyi möhkəmlənərək nüfuzu artıb. Həm də Azərbaycan bu təşkilatlardan milli maraqlarının təmin edilməsində, Azərbaycan həqqitələrinin dünyaya çıtdırılmasına çalışıb.
Milli Məclis isə parlament diplomatiyası vasitəsi ilə;
- Azərbaycan Prezidenti tərəfindən müəyyən olunmuş çoxvektorlu xarici siyasət strategiyasına uyğun olaraq parlament diplomatiyasının əhatə dairəsinin genişləndirilməsi;
- Azərbaycanın beynəlxalq parlament təşkilatları ilə əlaqələrinin möhkəmləndirilməsi;
- Azərbaycanın daha çox ölkələrlə parlament dostluq qrupları yaratmaqla ikitərəfli və çoxtərəfli formatlarda əməkdaşlığı inkişaf etdirilib möhkəmləndirilməsi;
- Azərbaycan həqiqətlərinin dünya ictimaiyyətinə çatdırılmasına xidmət edən yeni və nüfuzlu platformalara çıxış imkanının əldə olunması;
- Müxtəlif ölkələrin parlamentlərində Azərbaycana yeni dostlar qazandırmaq, ölkəmizin milli maraqlarını müdafiə edən parlament üzvlərinin fəaliyyətinə siyasi dəstək vermək üçün yeni imkanların əldə olunması nail olunmasına çalışıb və bu sahədə böyük uğurlara imza atıb.
Ümumiyyətlə bu dövrda parlamentin fəaliyyəti çoxşaxəli olub. Parlament diplomatiyasından faydalanmaq məqsədi ilə yeni-yeni dövlətlərin parlamentləri ilə birgə dostluq və işçi qruplar yaradılıb. Bununla da parlamentlərarası əlaqələr üzrə işçi qrupların sayı 100-ü keçib.
Yekun olaraq onu qeyd etmək olar ki, VI çağırış Milli Məclis fəaliyyəti dövründə üzərinə düşən vəzifəni layiqincə yerinə yetirmək üçün parlament diplomatiyasnın çoxşaxəli imkanlaırndan maksimum istifadə etməyə çalışıb və uğurlara da imza atıb.
Sahibə Qafarova isə Milli Məclisin sədri kimi çox uğurlu fəaliyyət göstərdi. Bəlağətsiz olaraq onu qeyd etmək olar ki, Sahibə xanım Qafarova bir sədr kimi həm rəhbər, həm iclasların aparılmasında, həm də parlament diplomatiyasının uğurla həyata keçirilməsində peşəkarlığını ortaya qoymağı bacaran çox uğurlu bir kadr oldu.
Hesab edirəm ki, VI çağırış Milli Məclis Azərbaycan tarixində ölkəmizin bu mürəkkəb dövrdə dövlətimizin əldə etdiyi uğurların əldə olunmasında oyanadığı fəal rola görə öz layiqli qiymətini alacaq.
Mürtəza
Ölkə.Az
