Bayden "qlobal apokalipsis"in təməlini qoyub, getdi: Tramp isə onun fəlakət ssenarisini sona çatdıracaq
Bayden administrasiyası dövründə başladılmış qlobal xaosun prezident Donald Trampın hakimiyyəti dönəmində də davam etdirilə biləcəyi artıq tamamilə real görünür... Ağ Evin yeni sahibinin mesajlarından belə anlaşılır ki, dünyanın mövcud siyasi-hüquqi düzəni tamamilə dağıdılacaq, yenisi isə böyük ehtimalla yaradılmayacaq...
Ölkə.az "Yeni Müsavat"a istinadən xəbər verir ki, ABŞ-da və dünyada Bayden adminstrasiyası dönəmi sona çatdı. Bu dövr dünyada yeni regional münaqişələr və hərbi-siyasi qarşıdurmalarla iz buraxdı. Bayden administrasiyası dünyaya Ukrayna savaşını miras buraxıb, getdi. Çünki Rusiya Ukraynaya hərbi təcavüz etsə də, bunun ssenarisinin məhz Ağ Evdə hazırlandığı artıq qətiyyən şübhə doğurmur. Ona görə də, Ukrayna savaşının siyasi məsuliyyəti işğalçı Rusiya ilə yanaşı, həm də Bayden administrasiyasının üzərinə düşəcək. Və bu baxımdan, Bayden adminstrasiyasının yaratdığı beynəlxalq xaos hələ uzun müddət öz neqativ təsirini davam etdirəcək kimi görünür.
Onu da qeyd etmək lazımdır ki, Bayden administrasiyası Cənubi Qafqaza yönəlik addımları ilə də məkrli planlar müəllifi kimi diqqəti çəkmiş oldu. Hər halda, son dörd il ərzində ABŞ-ın ifrat ermənipərəst mövqedən çıxış etdiyi qətiyyən mübahisə doğurmayacaq səviyyədə inkaredilməz reallıqdır. Üstəlik, Ağ Evin ermənipərəst siyasi kursuna məhz ABŞ-ın dövlət katibi Entoni Blinken avanqardlıq etdirdi. Bu amerikalı məmur Azərbaycana qarşı Brüssel təxribatının əsas müəlliflərindən biridir. Və onun son anda - hakimiyyətin təhvil verilməsinə cəmisi bir həftə qalmış rəsmi İrəvanla strateji tərəfdaşlıq sazişi imzalayaraq, Ermənistanı ABŞ-ın himayəsi altına yerləşdirməsi də məqsədyönlü xarakter daşıyır.
Digər tərəfdən, Bayden adminstrasiyası son dörd il ərzində ABŞ və Azərbaycan arasında mövcud münasibətləri ciddi şəkildə qəlizləşdirdi. ABŞ-ın dövlət katibi Entoni Blinken vaxtilə hətta Ermənistanı müdafiə etmək məqsədilə Azərbaycana qarşı təzyiq göstərməyə də cəhd edib. Ancaq rəsmi Bakının qətiyyətli və prinsipial reaksiyası ABŞ dövlət katibinin təzyiq cəhdlərini boşa çıxarıb. Və hazırda ermənipərəst Bayden adminstrasiyasının günahı ucbatından Azərbaycan-ABŞ münasibətləri hələ də qəliz olaraq, qalmaqdadır.
Təbii ki, bütün bunları nəzərə aldıqda, Bayden administrasiyasının nəhayət, qlobal siyasi səhnədən birdəfəlik çəkilməsindən məmnun olan dünya dövlətləri sırasında Azərbaycan da yer alır. Hər halda, beynəlxalq hüquq normalarına tam şəkildə riayət etməklə, müstəqil xarici siyasət yürüdən Azərbaycanın digər dünya dövlətləri ilə yanaşı, ABŞ-la da qərəzdən uzaq ədalətli münasibətlərə haqqı çatır. Və Azərbaycan artıq çoxdan xarici təzyiqlərlə mövqeyindən geri çəkilmək məcburiyyətində qala biləcək dövlətlərin sırasında yer almır.
Tramp adminstrasiyasına gəldikdəsə, onun öz səlahiyyətlərinin icrasına başlaması ilə dünyada daha fərqli yeni dönəmin start götürəcəyi gözlənilir. Bu qlobal gözləntilərin doğrulub-doğrulmayacağını dəqiqləşdirmək üçün o qədər də böyük zaman intervalına yəqin ki, ehtiyac olmayacaq. Hər halda, ABŞ-ın yeni prezidenti Donald Tramp seçki ərəfəsində və ondan sonra verdiyi mesajlarla qarşısına qoyduğu əsas hədəfləri artıq böyük ölçüdə bəyan edib. Və indi sadəcə, Ağ Evin yeni sahibinin prezident postunda mövqeyinin verdiyi vədlərlə nə qədər uzlaşacağı maraq doğurmaqdadır.
Prezident Donald Trampın əsas beynəlxalq vədi Ukrayna savaşının ən qısa zamanda, hətta bir gün ərzində dayandırılması ilə birbaşa bağlıdır. Rusiyanın "savaş bataqlığı"ndan çıxarılmasına indi daha çox ehtiyac duyan Kremldə Ağ Evin yeni sahibinin bu vədinə böyük ümidlər bəsləyirlər. Xüsusilə də, Ukrayna savaşının dayandırılmasına yönəlik "Kelloq planı"nın detalları məlum olduqdan sonra Kremldə Tramp adminstrasiyasının öz səlahiyyətlərinin icrasına başlayacağı günü səbrsizliklə gözləyirdilər. Və bu baxımdan, Rusiya siyasi dairələrinin Tramp adminstrasiyası ilə səhnəarxası müzakirələrində əldə edilən nəticələr də Kremli böyük ölçüdə təmin edirdi.
Ancaq Kremlin Tramp adminstrasiyasına olan böyük ümidləri qısa müddətdə öz önəmini itirə də bilər. Belə ki, Ağ Evin yeni sahibi Ukrayna savaşının qısa müddətdə, xüsusilə də cəmisi bir gün ərzində dayandıracağı barədə vədindən artıq tədricən geri çəkilməyə başlayıb. Hər halda, indi o, buna nail olmaq üçün ən azı altı aya ehtiyacı olacağını vurğulamağa başlayıb. Və bu, hərbi-siyasi seytnot vəziyyətində olan Kreml üçün birmənalı şəkildə məyusedici məqamdır.
Digər tərəfdən, Kreml sahibi Vladimir Putin prezident Trampla istənilən vaxt dərhal görüşməyə hazır olduğunu artıq bir neçə dəfə vurğulayıb. Ancaq prezident Donald Tramp deyəsən, bu məsələdə də xüsusi tələskənliyə ehtiyac olmadığı qənaətinə gəlib. Belə ki, Ağ Evin yeni sahibi prezident Vladimir Putin ilə onun arasında yaxın günlərdə telefon danışığının təşkil olunması barədə göstəriş verib.
Eyni zamanda, Ağ Evin yeni sahibi onu da bildirib ki, həmin telefon danışığında prezident Vladimir Putinlə yaxın aylarda keçirəcəyi görüşü müzakirə etmək niyyətindədir. Bu, o deməkdir ki, Tramp-Putin görüşü yaxın vaxtlara təsadüf etməyəcək, Ukrayna savaşının da tezliklə dayandırılmasına yönəlik ümid bəsləmək yersizdir. Və belə anlaşılır ki, Ağ Evin yeni sahibi vaxtı uzatmaqla, Kremlin olduqca ciddi güzəştlərə məcbur qalacağı məqamı gözləməyə üstünlük verə bilər.
Nəhayət, prezident Donald Trampın hakimiyyəti dönəmində ABŞ-ın Kanada, Qrenlandiya və Panama kanalı ətrafında ciddi hərbi-siyasi gərginlik yarada biləcəyi də istisna edilmir. Ağ Evin yeni sahibi Kanada və Qrenlandiyanı ABŞ-ın tərkibinə qatmaq niyyətini artıq rəsmən bəyan edib. Eyni zamanda, prezident Donald Tramp hesab edir ki, Panama kanalına da məhz ABŞ nəzarət etməlidir. Və bütün bunlar dünyada yeni qlobal hərbi-siyasi qarşıdurmalar üçün olduqca ciddi səbəblərdir.
Məsələ ondadır ki, ABŞ kimi, Kanada da NATO dövlətidir. Əgər, bu ölkənin siyasi iradəsinə zidd olaraq, müstəqil dövlət statusu əlindən alınarsa, NATO-nun müdaxilə etmək məcburiyyəti yaranacaq. Qrenlandiya isə Danimarkanın siyasi idarəetməsi altında olan ərazidir. Danimarka isə həm Avropa Birliyinə, həm də NATO-ya üzv ölkədir. Yəni, Qrenlandiya məsələsi də ABŞ-ın həm NATO, həm də Avropa Birliyi ilə münasibətlərini qarşıdurma həddinə çatdıra bilər.
Halbuki, Ağ Evin yeni sahibinin həm NATO-nu, həm də Avropa Birliyini başqa səbəblərdən də hədəfə aldığı artıq məlumdur. Belə ki, prezident Donald Tramp ABŞ büdcəsindən NATO-nun maliyyələşdirilməsinə külli miqdarda maliyyə vəsaiti ayrılmasına qarşı çıxır. Eyni zamanda, tarixi missiyasını sona çatdırdığını vurğuladığı NATO-dan ABŞ-ın çıxması ideyasına da müəlliflik edir. Və Ağ Evin yeni sahibi ABŞ-ın iqtisadi-ticari rəqibləri sırasında gördüyü Avropa Birliyini sanksiyalar ilə təhdid edir.
Bütün bunları nəzərə aldıqda, Bayden administrasiyası dövründə başlanılmış qlobal xaosun prezident Donald Trampın hakimiyyəti dönəmində davam etmə ehtimalı artıq tamamilə realdır. Hətta ola bilər ki, Tramp adminstrasiyası dönəmində dünyanın mövcud siyasi-hüquqi düzəni ümumiyyətlə, dağılar. Və bunun əvəzində dünya qlobal apokalipsis dövrünə keçid mərhələsinə daha çox yaxınlaşar.
