\"Bu terrorla Türkiyəyə mesaj verilir ki, Suriyadan və İraqdan əlini çəksin\"

Ankara terrorundan 2 gün sonra ABŞ-ın Türkiyədəki səfirliyi mart ayının 20-də yenidən terror aktının ola biləcəyi xəbərdarlığını yayıb.

PKK və digər terror təşkilatlarının son zamanlar paytaxt Ankaranı hədəf seçməsi birbaşa Türkiyə hökumətinə qarşı təzyiq kimi qiymətləndirilir.

Ankara terroru, bölgədəki durum və Türkiyədə baş verəcək sonrakı hadisələrlə bağlı Ölkə.Az-ın suallarını politoloq Şahin Cəfərli cavablandırıb:

- Türkiyədə terror aktlarının ardı-arası kəsilmir. Son zamanlar terrorçular böyük şəhərləri, daha çox da paytaxt Ankaranı hədəf alıb. Bunun səbəbi nədir?

- Türkiyədə terror təhdidinin kəskin şəkildə artması regional proseslərlə biləvasitə əlaqəlidir. Bölgədə Türkiyə ilə həmsərhəd dövlətlərin çöküş mərhələsinə girməsi və mərkəzi hökumətlərin zəifləyərək öz ərazilərinə nəzarəti itirmələri nəticəsində terror təşkilatları həm fiziki, həm də ideoloji-siyasi mənada münbit zəmin əldə ediblər. İraqdan sonra Suriyada baş verən hadisələr regionda kürd separatçı hərəkatı üçün çox əlverişli mühit yaradıb və onlar böyük kürd dövləti xəyalının gerçəkləşməsinin heç də əlçatmaz arzu olmadığını görürlər. PKK Türkiyədəki kürd probleminə beynəlxalq güclər tərəfindən regiondakı ümumi kürd məsələsi kontekstindən baxılmasına nail olmaq və bu problemi lokal çərçivədən çıxararaq dünyanın gündəminə gətirmək istəyir.

Bundan başqa, son illər Ankaranın Yaxın Şərqdə apardığı aktiv və müdaxiləçi xarici siyasət kursu nəticəsində Türkiyə özünə çoxlu düşmən qazanıb. Bu gün Suriyada Türkiyənin də iştirakı ilə “vəkalət savaşı” gedir və orada maraqları Türkiyənin maraqları ilə toqquşan güclər təbii ki, təkcə Suriya ərazisindəki fəaliyyətlə kifayətlənmir. Ankaranın mərkəzində baş verən silsilə terror aktlarına həm də bu kontekstdən baxmaq lazımdır. Ardıcıl şəkildə məhz paytaxtın hədəf alınması sözsüz ki, siyasi mesajdır. Bu cür aktların arxasında təkcə icraçı təşkilat və ya qrup dayana bilməz. Ölkənin cənub-şərq vilayətlərində terroru bitirmək üçün hərbi əməliyyatlar keçirən, qonşu dövlətlərdə baş verənlərə fəal müdaxilə edən bir dövlət öz paytaxtının ən strateji və mərkəzi nöqtələrində vurulur. Bununla Türkiyəyə mesaj verilir ki, Suriyadan, İraqdan əlini-ayağını çəksin. Eyni zamanda, Türkiyədə daxili sabitliyi pozmaq niyyəti də var. “Paytaxtın mərkəzində belə öz vətəndaşlarını qoruya bilməyən aciz hökumət” fikri beyinlərə yeridilir ki, xalq ayağa qalxsın və kütləvi etirazlara başlasın.

- Yaxın günlərdə 9 terror təşkilatı birləşdi. Bu, Türkiyəyə təhdiddirmi?

- Bu, daha çox təbliğata yönəlmiş addımdır. PKK bununla Türkiyədə geniş sosial bazaya malik olduğunu nümayiş etdirmək istəyir. Eyni zamanda, Türkiyə hökuməti və ictimaiyyəti üzərində psixoloji təzyiqi artıraraq onları güzəştlərə sövq etməyi hədəfləyir. PKK-dan başqa, digər qruplar hər hansı gücə malik deyil və radikal sol tör-töküntüləridir. Onların PKK ilə ittifaq yaratmasının hər hansı real nəticəsi ola bilməz.

- ABŞ səfirliyi ayın 20-də daha bir terror aktı ola biləcəyini bildirib. Bir neçə gün öncəki terror aktının olacağını da ABŞ səfirliyi xəbər vermişdi. Türkiyə xüsusi xidmət orqanları niyə bunu önləyə bilmir. Burada 3-cü qüvvə varmı?

- Əslində terror təhlükəsindən Türkiyə hüquq-mühafizə orqanları da xəbərdardır. Lakin son zamanlar terrora qarşı preventiv mübarizədə çatışmazlıqlar var. Bunun səbəblərindən biri əvvəlki illərlə müqayisədə terror təhdidinin miqyasının böyüməsi ilə əlaqədardırsa, digər səbəbi də son illər Türkiyə güc strukturları daxilində gedən proseslərlə bağlıdır. Bilirsiniz ki, Fətullah Gülən icmasına yaxın olan və ya yaxınlığından şübhə duyulan polis əməkdaşları əmniyyət (polis) təşkilatından uzaqlaşdırıldı və uzaqlaşdırılır. Bu proses zamanı "qurunun oduna yaş da yandı", çoxlu sayda peşəkar kadr sistemdən kənarlaşdırıldı. Xüsusən əmniyyətin istihbaratı (polisin kəşfiyyatı strukturu) daxili təhdidləri önləməkdə çox peşəkar idi, PKK-nın çox güclü olduğu ən ucqar kəndlərdə belə əmniyyətin istihbaratına çalışan adamlar, yerli sakinlər var idi. Lakin onillər boyu formalaşan bu sistem aparılan təmizləmə əməliyyatları nəticəsində ciddi zərbə aldı. Ölkənin əsas kəşfiyyat strukturu MİT isə bu gün daha çox xarici siyasət vəzifələrinin yerinə yetirilməsinə cəlb olunub. Bütün bunların nəticəsi olaraq terrora qarşı önləyici mübarizədə zəiflik yaranıb.

Səxavət Məmməd
Ölkə.Az