\"Türkiyənin Avropa İttifaqı və Almaniyaya kifayət qədər təzyiq rıçaqları var\"

Türkiyə və Almaniya arasında münasibətlər gərginləşməkdə davam edir.

Almaniya Bundestaqının "erməni soyqırımını" tanımaq haqda qətnamə qəbul etməsindən sonra Ərdoğan miqrantları ölkədən çıxaracağını bildirib. Almaniyanın kansleri Anqela Merkel isə Ərdoğanın səsləndirdiyi fikrin təxribat və hədə olduğunu bildirib.

Almaniya ilə Türkiyə arasında baş verən qalmaqalı politoloq Elşən Manafov Ölkə.Az-a şərh edib:

"Almaniya Bundestaqının dünən 100 il əvvəl baş vermiş hadisəyə siyasi qiymət verməsi, Almaniyanın, o cümlədən Avropa Birliyinin geopolitik maraqları baxımından ümumiyyətlə anlaşılan deyil. Bundestaqın belə bir hadisəyə siyasi qiymət verməsi lüzumu yox idi və buna hüququ səlahiyyəti də çatmır. Almaniya bu addımı atdısa, güman etmirəm ki, bu, erməni diasporunun Bundestaqda lobbiçilik fəaliyyətindən irəli gəlir. Bu addım Türkiyəyə qarşı təzyiqləri artırmaq üçün Avropa İttifaqının aparıcı dövləti rolunu oynayan Almaniyanın mövqeyindən irəli gəlir. Almanlar həmişə praqmatikliyi ilə seçilən xalq və siyasətçilər olub.

Almaniya tərəfi gözəl anlamalı idi ki, Türkiyənin adekvat addımları məhz miqrant axını ilə bağlı problemlərin həllində çox ciddi fəsadlar yarada bilərdi. Onsuz da Türkiyə Avropa İttifaqına Suriyadan gələn miqrant axını ilə bağlı Avropanın Türkiyəyə ayırdığı kreditlərin həcminin 3 milyarddan 7 milyarda qaldırılması tələbi ilə çıxış edirdi. Avropada bir çox siyasətçilər, o cümlədən, Britaniyanın baş naziri Kameron miqrantlarla bağlı Türkiyənin Avropa İttifaqını təhdid etdiyini bəyan edirdilər.

Alman Bundestaqının bu hərəkətindən sonra Türkiyə - Almaniya, Türkiyə - Aİ arasındakı münasibətlərdə gərginliyin yüksələn xəttlə artacağı birmənalıdır. Güman edirəm ki, bu Avropanın özündə, Avropanın təhlükəsizliyi ilə bağlı problemlərin həllində bir çox fəsadlar yarada bilər. Çünki miqrant axını Avropa İttifaqı və Almaniya üçün sosial və maliyyə problemləri ilə yanaşı, Avropanı ciddi şəkildə təhdid edən terror şəbəkəsinin çox ciddi anlamda genişlənməsinə səbəb ola bilər. Ona görə də, Almaniya Bundestaqı bu addımı atarkən hansı reallıqlara söykənib, məqsədləri nədir, anlamaq olmur.

Sanki Avropa Türkiyəni hansısa bir məhdud çərçivəyə salmaq istəyir. Qərbin, ABŞ-ın təhriki ilə rus hərbi təyyarəsinin Türkiyə tərəfindən vurulması son 10 ildə olduqca rəvan inkişaf edən Türkiyə - Rusiya münasibətlərində gərginlik yaratdı ki, Türkiyənin Rusiyadan əldə etdiyi bir il ərzində 3 milyardlıq gəliri itirdi. Belə çıxır ki, Türkiyəni divara qısnayırlar. Ərdoğan iqtidarında Türkiyənin əldə etdiyi uğurlar artıq Türkiyənin Avropa İttifaqında və Qərbdəki "müttəfiqlərini" narahat etməyə başlayıb. Bütün bunlar Ərdoğanın həyata keçirdiyi siyasətə Avropa İttifaqının konkret olaraq münasibətidir. Davudoğlunun mövqeyi, xüsusilə Avropa ilə münasibətlər kontekstində Ərdoğanın mövqeyindn kifayət qədər fərqlənmişdi. Güman edirəm ki, Davudoğlunun gözlənilməz istefasından sonra Avropa İttifaqının, o cümlədən Almaniyanın Türkiyə ilə münasibətdə məhz bu konteksdə inkişaf etdirə biləcəyi ilə bağlı addımların atılacağını proqnozlaşdırmaq olardı. İstisna etmirəm ki, Davudoğlunun istefasından sonra Türkiyənin siyasi sistemində yaşananlara Avropa İttifaqı və Almaniyanın münasibətindən irəli gəlir. Eyni zamanda Almaniya və Aİ daha çox özlərinin təhlükəsizliklə bağlı problemlərində ciddi fəsadlar yarada bilərlər. Miqrant axını Avropa üçün təkcə sosial və maliyyə problemi deyil, eyni zamanda terror dalğasının güclənə biləcəyi ilə bağlı problemlərdir. Bu baxımdan Türkiyənin Avropa İttifaqı və Almaniyaya kifayət qədər təzyiq etmək imkanları var".

Səxavət Məmməd
Ölkə.Az