"Azərbaycan, Rusiya və İran arasındakı münasibətlər bir çox regional problemin həllinə təkan verəcək"
Bu gün Bakıda Azərbaycan, Rusiya və İran prezidentlərinin üçtərəfli görüşü keçiriləcək
Prezidentlərin görüşündə danışıqların əsas mövzusu açıqlanmasa da, aktual regional və beynəlxalq problemlər, o cümlədən Əfqanıstan və Yaxın Şərqdəki vəziyyət, Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin nizamlanması məsələləri müzakirə mövzusu olacaq.
Rusiya prezidentinin köməkçisi Yuri Uşakov görüşlə bağlı bildirib ki, sammitdə bütün Avrasiya üçün mühüm olan və "Şimal-Cənub" beynəlxalq nəqliyyat dəhlizinin əsas hissəsi olacaq Rəşt (İran) – Astara (Azərbaycan) dəmiryolu magistralının inşası layihəsi müzakirə ediləcək.
Rusiya, İran və Azərbaycan prezidentlərinin görüşü barədə politoloq Elşən Manafov Ölkə.Az-a danışıb:
"Azərbaycan, Rusiya və İranın coğrafi, iqtisadi, siyasi və digər sahələr üzrə əməkdaşlıq resursları o dərəcədə zəngin və çoxtərəflidir ki, qəbul edilən istənilən məsələ barədə geniş məlumat vermək olar. Məsələ ondadır ki, adı çəkilən dövlətləri birlikdə götürdükdə bu ərazi Şimal Buzlu okeanından Hind okeanına qədər uzanır. Onların arasındakı münasibətlər regional deyil, qlobal əhəmiyyətlidir.
ABŞ və Qərb qloballaşma və yeni dünya nizamı adı altında özlərinin təsir dairələrini mütəmadi olaraq genişləndirməyə çalışırlar. Dünyada baş verən iqtisadi və siyasi böhranlar təbii ki, onları bu məsələdə müəyyən çətinliklər qarşısında qoyur. Hazırda Qərblə Rusiya arasında gərginlik yaşanır. Rusiya iqtisadi sanksiyalara məruz qalıb. Bu mənada Cənubi Qafqaz bölgəsi uğurunda ciddi geosiyasi mübarizə gedir. Baxmayaraq ki, İrana qarşı sanksiyalar aradan qaldırılıb, İran neft və qaz ehtiyatlarını Qərb bazarına rahat şəkildə çıxardır. Zaman-zaman İranın hərbi potensialını gücləndirmək istiqamətində atdığı addımlar o qədiqə Qərbdə, xüsusilə ABŞ-da qızcıq yaradır və Qərb İranı sanksiyalarla hədələyir. Bu mənada Bakıda baş tutan görüş çox ciddi siyasi əhəmiyyətli bir görüş olacaq. Görüşdə enerji əməkdaşlığı, nəqliyyat kommunikasiyaları sahəsində məsələlər müzakirəyə çıxarılacaq və müvafiq qərarlar qəbu olunacağı da istisna deyil. Digər tərəfdən qəbul edilən qərarlar Rusiya, Azərbaycan və İranın bölgədə təsir gücünü daha da artıracaq.
Azərbaycanın Rusiya və İranla müzakirələrdə iştirak etməsi özünün bir nömrəli problemi olan Qarabağ probleminin həlli üçün ciddi şanslar əldə edəcək. İran başa düşür ki, bölgədə nəqliyyat kommunikasiyaların inkişafı, istər bölgəyə investisiyaların yatırılması, bölgədə regional təhlükəsizlikə bağlı məsələlər Dağlıq Qarabağ tipli problemlərin nizamlanması məsələsi həll edilməlidir.
İstisna deyil ki, bu görüşdə Xəzərdə hərbi texniki əməkdaşlıq məsələləri də müzakirə olunacaq. Xüsusən Rusiya və İran Xəzər dənizi ilə su sərhəddi olmayan üçüncü tərəfin, ABŞ-ın bu su hövzəsində təmsil olunmasında maraqlı deyillər. Bakıda baş tutan görüş yaxın zamanda Xəzərin hüquqi statusunun müəyyən edilməsi ilə bağlı məsələlərə aydınlıq gətirəcək.
Neftçalada İran-Azərbaycan avtomobil zavodunun inşası, Azərbaycan və İran arasında enerji sahəsində əldə edilmiş razılıqlar bütövlükdə İranın da Azərbaycana hədsiz dərəcədə marağının artdığını göstərir. Azərbaycanla əməkdaşlıq Cənubi Qafqazla bağlı iqtisadi və geosiyasi layihələrin həyata keçirilməsində mühüm əhəmiyyət kəsb edə bilər. Azərbaycan İran sərhədlərinə qədər olan avtomagistral yolunu genişləndirmək istəyir. Artıq bu ilin sonuna qədər Azərbaycan dəmiryollarının İran sərhədlərinə qədər çatdırılması məsələsi gündəmdədir.
Azərbaycan-Rusiya-İran arasındakı münasibətlərdə başlamış yeni mərhələ regional təhlükəsizlik, regional iqtisadi, siyasi baxımdan çox mühüm əhəmiyyət kəsb edir.. Güman edirik ki, hər halda Dağlıq Qarabağ probleminin həll edilməsi barədə danışıqlar Bakıda keçiriləcək adları çəkilən ölkə rəhbərlərinin görüşündə əsas müzakirə mövzusu olacaq".
Səxavət Məmməd
Ölkə.Az
