\"İŞİD-ə qarşı ən ardıcıl və səmərəli mübarizəni yalnız 3 dövlət aparır\"

İŞİD-ə qarşı Qərb cəbhəsi İraqda, Rusiya, Türkiyə və İran Suriyada mübarizə aparır.

Bəzi politoloqlar bildirir ki, Qərb cəbhəsinin əslində İraqda həyata keçirdiyi əməliyyatlar Əsəd rejimi üçün nəzərdə tutulub. Belə ki, Qərb çalışır ki, İŞİD İraqdan çıxıb tamamilə Suriyaya yerləşsin və Əsədə qarşı mübarizə aparsın.

Suriya Azadlıq Ordusunun səhra komandiri Abu Ramadan isə bildirib ki, İŞİD və PYD terrorçuları Əsəd rejiminin devrilməməsi üçün çalışırlar. 4 il əvvəl Əsəd anladı ki, öz gücü ilə Suriya müxalifətinə qələbə çala bilməyəcək və tez bir zamanda devriləcək, onda İŞİD və PYD-ni köməyə çağırdı. İndi Suriya Azadlıq Ordusu Əsəd rejimi ilə, İŞİD və PYD isə Suriya Azadlıq Ordusuna qarşı vuruşur. Deməli hər iki terror qruplaşması Əsədlə əlbirdirlər və birgə fəaliyyət göstərirlər.

Yaxın Şərqdə gedən oyunlar, ABŞ-ın həyata keçirdiyi siyasət barədə politoloq Elşən Manafov Ölkə.Az-a danışıb:

"Əslində Suriya Azadlıq Ordusu komandirinin verdiyi açıqlamalar Əsəd rejiminin İŞİD-lə bağlılığını özündə ehtiva etmir. Məlum məsələdir ki, 2012-ci ildən sonra Suriyada Əsəd rejiminin hakimiyyətdən uzaqlaşdırılması üçün məhz Qərbin dəstəyi ilə Suriya Azadlıq Ordusu və PKK-nın Suriyadakı qolu olan PYD hərəkətə keçdi. Hər iki qanadın maliyyələşdirilməsi Qərbin xüsusi xidmət orqanlarının bu bölgə ilə maraqlarından irəli gəlirdi. Etiraf etmək lazımdır ki, İŞİD 2 il əvvəl Mosula gəldiyi zaman orada İraqın nəhəng banklarından biri yerləşirdi və orada təxminən 450 milyon dollardan yuxarı vəsait nədənsə nəzarətsiz qalmışdı. Bu məbləğ İŞİD-in əlinə keçdi. Məhz həmin yarım milyard dollarlıq vəsait İŞİD-in əlinə keçəndən sonra, İŞİD özünün əvvəlki ağalarına qarşı, konkret olaraq ABŞ-a qarşı saymamazlıq etməyə başladı. İŞİD bundan sonra tamamilə nəzarətdən çıxmış, Qərbin sifarişini yerinə yetirməyən beynəlxalq terrorçu təşkilata çevrildi.

Rusiyanın Əsəd rejiminə açıq hərbi siyasi dəstəyi olmasa idi, Rusiyanın qırıcı təyyarələri İŞİD-in mövqelərinə ardıcıl zərbələr endirməsəydilər Qərb Rusiya ilə Suriya məsələsi barəsində masa arxasında əyləşib Suriya problemini çözməklə bağlı bir addım belə atmazdı. Maraqlıdır ki, bu ilin sentyabrında ABŞ-la Rusiya arasında Suriya ilə bağlı əldə edilmiş razılığı təktərəfli şəkildə ABŞ pozdu. Bu razılıqların pozulması Türkiyə ilə Rusiya arasında razılıqların əldə edilməsi fonunda baş tutdu. Bu ilin iyul ayında Ərdoğan rejiminin devrilməsi üçün Türkiyə silahlı qüvvələrinin bir qismi Qərbin dəstəyi və sifarişi ilə hərəkətə gəldi. Ancaq göründü ki, Ərdoğan iqtidarı xalqın dəstəyinə malikdir. Eyni zamanda Ərdoğan iqtidarının legitimliyi regiondakı digər siyasi elitaları, o cümlədən Rusiya tərəfindən birmənalı şəkildə dəstəkləndi. Bu çevriliş cəhdindən sonra Rusiya ilə Türkiyə arasında sürətlə yaxınlaşma, gərginliyin aradan qaldırılması, "türk axınının" həyata keçməsi ilə bağlı əldə edilən razılıqlar, o cümlədən TAP və TANAP layihələrinin həyata keçməsi ilə bağlı əldə idilən razılıqlar ABŞ-ın bölgəyə qarşı mövqeyini kökündən dəyişdi. Məhz referendum ərəfəsində Bakıda müxalifətin keçirdiyi mitinqlərin də ABŞ-ın Azərbaycandakı səfirliyi tərəfindən maliyyələşdirilməsi göz qabağında idi. Bütün bunlar onu göstərir ki, bölgədəki vəziyyətin dəyişməsi, Rusiya, Türkiyə, İran və Azərbaycanla əldə edilmiş razılıqlar, bu razılıqlar eyni zamanda Əsəd rejiminin xeyinə işləyən razılıqlardır. Adı çəkilən dövlətlər, xüsusən də Rusiya və İran Bəşər Əsəd rejiminin qalmasını dəstəkləyirlər. ABŞ isə İraq kürdləri ilə bağlı kartını işə saldıqdan sonra Ərdoğan başa düşdü ki, Yaxın Şərq layihəsi seperatizmlə Türkiyənin parçalanmasına yönəlmiş bir layihədir. Ona görə də, Suriya probleminin çözülməsi ilə bağlı Putin iqtidarı və Türkiyə koordinasiya edilmiş hərəkətlər həyata keçirirlər. Hər iki dövlətin maraqları müəyyən mənada üst-üstə düşür. Ərdoğanın Putinlə münasibətlərinin kökündə dayanan amil əslində "düşmənimin düşməni mənim dostumdur" prinsipinə söykənib.

Güman edirəm ki, ABŞ və Qərb koalisiyasının İŞİD-ə qarşı İraqda apardığı əməliyyatlar əslində İŞİD-i Suriya sərhədlərinə sıxışdırmaq və Əsəd rejimi üçün İŞİD-in simasında daha bir problem yaratmaqdan ibarətdir. Hələbdə də gedən hərbi əməliyyatlar, Putinin az qala Rusiyanın bütün hərbi donanmasını o bölgəyə göndərməsi göstərir ki, Rusiya Suriya probleminin çözülməsi ilə bağlı Qərbin xeyrinə olacaq hər hansısa bir addım atmayacaq və geri çəkilməyəcək. Bu, 2011-ci il deyil ki, Medvedev kimi loyal bir prezident güzəştə getsin. Güzəştlər Qəddafi rejiminin devrilməsi ilə nəticələnib. Qəddafi devrildikdən sonra Liviyaya demokratiya gəlmədi. Suveren bir dövlət bir neçə hissəyə parçalandı və indiyənə qədər də Liviyaya nəzarət edən legitim bir hakimiyyət yoxdur.

ABŞ Liviya siyasətini Suriyaya da tətbiq etmək istəyir. Suriyanın parçalanması ilk növbədə ABŞ-ın maraqlarına cavab verəcək. Suriyanın parçalanaması İranın, Rusiyanın, Türkiyənin maraqlarına cavab verməyəcək. Adı çəkilən dövlətlər Suriya probleminin çözülməsində eyni mövqedən çıxış edirlər. İŞİD-ə qarşı ən ardıcıl, səmərəli və optimal mübarizəni məhz Türkiyə, İran və Rusiya aparır. Güman edirəm ki, ABŞ-ın ilk növbədə İŞİD mövqelərini İraqda bombardman etməsi əslində İŞİD-i bilərəkdən Suriyaya, Suriyanın daxilinə itələməkdir. Bu halda İŞİD Suriya Azadlıq Ordusu ilə, PKK ilə birləşir və ABŞ Əsəd rejiminin devrilməsi üçün qüvvələr nisbətinin dəyişə biləcəyini ehtimal edir. ABŞ məhz bu ssenarinin üzərində işləyir.

Maraqlısı ondadır ki, nəyə görə İran körfəzinin digər ərəb ölkələrində, İordaniyada bu hadisələr yaşanmır, çünki bu ölkələrin siyasi elitaları ABŞ-la uzlaşdırılmış siyasət həyata keçirirlər. Əsəd Qəddafi kimi ABŞ-ın sifarişlərini yerinə yetirmək kursundan imtina etdiyi üçün Əsədin devrilməsi planını ABŞ ortaya qoydu. Bu faktın qarşısını Rusiya alır. Təbii ki, Rusiya da burada öz maraqlarından çıxış edir. Rusiyanın geri çəkilməyə yolu yoxdur. Rusiya geri çəkilərsə ərəb, İslam dünyasında nüfuzunu itirə bilər.

Ona görə də, Azad Suriya Ordusu komandirinin açıqlaması reallığı əks etdirmir. İŞİD heç bir vəchlə Əsədlə müttəfiqlik etməyib. Əksinə ABŞ İŞİD-i Suriya ərazisinə sıxışdırmaqla Əsədi devirməyə çalışır".

Səxavət Məmməd
Ölkə.Az