"Torpaqlarımızın işğalında rus qoşunları ermənilərə çox böyük dəstək verib"

Qərb, yoxsa Rusiya? Azərbaycanda ən çox müzakirə edilən mövzulardan biri də budur.

Son zamanlar isə Azərbaycanın açıq şəkildə Rusiya ilə münasibətlərinin inkişaf etməsi göz qabağındadır. Azərbaycan Rusiya, İran, Türkiyənin qatıldığı toplantılara ev sahibliyi elədi. Türkiyə ilə Rusiyanın münasibətlərinin düzəlməsində də Azərbaycan tərəfi vasitəçilik missiyasını öz üzərinə götürdü.

Azərbaycanın Rusiya ilə yaxınlşmasında əsas amil Dağlıq Qarabağ probleminin həllidir. Heç kimə sirr deyil ki, Dağlıq Qarabağ probleminin həllində Rusiya əsas söz sahibidir.

Rusiya - Azərbaycan yaxınlaşması özü ilə birlikdə müxtəlif söz - söhbətləri də gətirib. Belə ki, bəzi ekspertlər bildirir ki, Rusiya Azərbaycanı Avrasiya İttifaqına qoşmaq istəyir. Azərbaycanın isə təbii ki, öz tələbləri var.

Rusiya - Azərbaycan münasibətləri barədə politoloq Qabil Hüseyinli Ölkə.Az-a danışıb:

"Azərbaycan uzun müddətdir ki, Qərblə Rusiya arasında seçim etməyə çalışır. Bu seçim etmənin səbəbi isə Dağlıq Qarabağ probleminə kimin daha yaxşı təsir göstərəcəyi ilə bağlıdır. Təəssüflər olsun ki, hələ bu məsələdə ciddi bir mövqe ortaya qoyan yoxdur.

Rusiya 2-5 aprel hadisələrindən sonra belə bir mövqeyi ortaya qoydu, ancaq sonra ara sakitləşdi və Rusiyanın susqunluq dövrü başladı. Danışıqlar prosesi bir növ taym-out götürmüş kimi oldu. Azərbaycan yaxşı bilir ki, Dağlıq Qarabağ probleminin obyektiv həllinin açarı Rusiyadadır. Bildirirlər ki, Ermənistan və Azərbaycan rəhbərliyi öz aralarında razılşamalıdır. Bu heç də belə deyil. Problemin həlli üçün hər şeyi Rusiya ilə razılaşdırmaq lazımdır. Rusiya bu məsələdə "hə" desə problemlərin çözülməsi işi xeyli sürətlənə bilər. Ermənistandakı millətçi dairələrin etirazlarına baxmayaraq bu məsələ sürətlə həll oluna bilər. Rusiya 2-5 aprel döyüşləri zamanı üstünlüyümüzü görüb, döyüşləri dayandırmaqla bağlı tələb edərkən ciddi vədlər verdi. Xüsusən 5 rayonun geriyə qaytarılması daha qabarıq görünürdü. Lavrov Bakıya gələndə söylədi ki, erməniləri güclə 5 rayonu qaytarmağa razı sala bilmişik. Sonradan veriln vədlər də yaddan çıxmış kimi göründü. Hər halda mətbuatda bu məsələlər müzakirə edilməməyə başladı və üstəlik də Ermənistan Rusiyadan yeni silahlar aldı. Bir-birinin ardınca əvvəlcə Ağdam, indi isə Tərtər rayonuna yaxın ərazilərdə hərbi təlimlər keçirməyə başladı. Ermənilər o dərəcə qudurdu ki, 2-5 apreldə Azərbaycan ordusunun Talış yüksəkliyini götürərəkən guya Talış kəndindəki əhaliyə qarşı soyqırım törədildiyini iddia etdi. Nəinki Talışın, eləcə də Madagizin əhalisi əvvəlcədən oradan çıxmışdı. Ermənilər Xocalı soyqırımına qarşı yalançı faktlarla "Talış soyqırmı" məsələsini gündəmə gətirmək istəsələr də, bu sabun köpüyü kimi dağıldı. Sonradan məlum oldu ki, Talış kəndinin əhalisi Xankndindəki mehmanxanalarda yerləşdirilib. Ermənilər bu günlərdə Talış kəndində guya aprel döyüşləri zamanı ölənlərin xatirəsinə abidə ucaltmaq istədi. Bu açıq provokasiyadır. Ermənilər bütün həyasızlıqlardan istifadə edirlər. Tarixi faktları saxtalaşdıra-saxtalaşdıra özləri haqqında böyük xalq imici yaratmağa çalışan ermənilər, indi də bu haddisələrlə dünya ictimai rəyinə yeni yalanlar sırımağa cəhd göstərirlər. Hələ ki, bu məsələdə uğur qazana bilmirlər. Digər tərəfdən isə danışıqlar prosesini pozmaqda davam edirlər. Ermənilər danışıqlara qətiyyən getməməyi bəyan edirlər. Üstəlik hərbi təlimlər keçirməklə bizə hərbə-zorba gəlmək istəyirlər. Rusiya bu məsələdə susur.

Azərbaycan son zamanlar Rusiya ilə münasibətləri yaxşılaşdırmaq üçün çox ciddi səy göstərir. Bunun üçün açıq formada olmasa da, gizli şəkildə Rusiya ilə əlaqələri ən yüksək səviyyəyə, müttəfiq səviyyəsinə qaldırmaq üçün təkliflər edir".

Azərbaycanın Avrasiya ittifaqına qoşulmaq prespektivi ilə bağlı isə politoloq bildirdi ki, Azərbaycan həmişə söyləyir ki, problemlərim həll olsun, Rusiyanın xahişlərini yerinə yetirim:

"Əgər bu gün Azərbaycanın ən azı 5 rayonunu geri qaytarmağa çətinlik çəkən Rusiyanın xahişlərini necə yerinə yetirə bilərik. Əgər Azərbaycan bu gün Avrasiya İttifaqına qoşulsa, Azərbaycan bölgənin sayılıb, seçilən dövləti yox, regionun kiçik bir ölkəsi olduğu anlamına gələr. Azərbaycan Rusiya ilə bir yerdə olmaqdan çəkinmir və bunun üçün lazım olan şərtləri qəbul edəcəyini bildirir, ancaq ilk növbədə Azərbaycanın problemləri həll olunmalıdır. Azərbaycanın Dağlıq Qarabağ probleminin yaradılmasında Rusiya özü də iştirak edib. Torpaqlarımızın işğalında rus qoşunları ermənilərə çox böyük dəstək veriblər. Ona görə də, bu problemin həll olunmasında Rusiya yaxından iştirak etməlidir.

Uzun illərdir ki, ruslar Qafqazda öz siyasətlərini ermənilərin vasitəsi ilə həyata keçiriblər. Ancaq indi Ermnistan elə bir ölkəyə çevrilib ki, indi Rusiya özünün böyük strateji planlarını Ermənistanın əli ilə həyata keçirmək iqtidarında deyil. Azərbaycanı regionda Türkiyə və digər türkdilli dövlətlər müdafiə edir. Rusiya əgər öz strategiyasını qurmaq istəyirsə, Azərbacanla strateji müttəfiqlik etməlidir. Yoxsa Rusiyanın birdən-birə "Avrasiya İttifaqına qoşul" təklifinə əlbəttə ki, Azərbaycan mənfi reaksiya verəcək. Çünki biz işğalçı ilə bir ittifaqda ola bilmərik. Rusiya iki xalqı barışdırsa, iki xalq arasındakı problem və ziddiyətləri aradan qaldırsa, ondan sonra Azərbaycanın Rusiyanın yaratdığı ittifaqlarların hamısına çox asanlıqla qoşula bilər".

Səxavət Məmməd
Ölkə.Az