Mətn ölçüsü:
  • 100%

II Nikolayın cadugərlərə olan sevgisi

Rusiya imperatoru II Nikolayın favoritlərindən biri də Qriqoriy Rasputindir. Rasputinin şəxsiyyəti ilə bağlı müəyyən versiyalar səsləndirilir. Bir çox tarixçi-alimin fikrinə əsasən Romanovlar sülaləsinin süqutu Rasputinlə əlaqəlidir. Digər tərəfdən isə bir qrup tarixçi Rasputinin təsirini bu qədər şişirtməməyi məsləhət görürlər.

“Ölkə.Az” bu gün oxucularına II Nikolay və xanımının cadugərlərə olan marağı barədə araşdırma yazını təqdim edir.

Əgər dəqiqləşdirmə aparsaq Rasputin Rusiya imperiyasının sonuncu çarının qulaq asdığı və fikri ilə oturub-durduğu ilk və ya son şarlatan, sehrbaz deyil. Onların sayı Peterburq ətrafındakı Çarskoe Seloda kifayət qədər idi. Burada imperatorun rezidensiyası yerləşirdi. Amma geniş kütlə bu sehrbaz, cadugərlər barədə məlumata malik deyildi. Tarixçi Robert Uart pravoslav Çar ailəsinin okkulist və cadugərlərə niyə bu qədər inandığını araşdırmaq istəyib.

Rasputinin əsas xidməti Çar Alekseyin hemofiliya tutmalarını sağaltmaq idi. Rasputindən fərqli olaraq sələfləri imperatora başqa xidmətlər təklif edirdilər. II Nikolay və imperatriçə Aleksandra hakimiyyətin ilk illərində divanələrə və peyğəmbərlərə o qədər də maraq göstərmirdilər. Amma Çarın dördüncü qızı dünyaya gələndə hər şey kökündən dəyişdi. Çünki o zaman məlum oldu ki, taxt-tac vəliəhdsiz qala bilər.

1900-cü ildən başlayaraq Çarskoe Selodakı çar rezidensiyasında qəribə insanlar peyda olmağa başladı. Onların bəziləri isə uzun müddət rezidensiyada qalırdılar. İlk olaraq kəmağıl kəndli qadın Matronuşka Bosonojka Çarskoe Seloya təşrif buyurur. O, gələcəkdən xəbər verən falçı kimi tanınırdı. İmperator onun dalınca adam göndərmişdi. Qadını Peterburqun yoxsul məhəllələrində tapdıqdan sonra Çarskoe Seloya aparırlar. Burada isə şahidlərin ifadələrinə əsasən İmperator ailəsi saatlarla qadını dinləyir, tezliklə vəliəhdin dünyaya gələcəyi ilə bağlı öngörmələrinə xoşluqla qulaq asırdılar.

Çar ailəsinin ikinci sevimli adamı Tambov quberniyasının rahibəsi Paşa Sarovskaya idi. Bəzi mənbələrə görə onun yaşı 100-dən çox idi. Qısacası, rahibə çar ailəsinin qonaqpərvərlik təklifini rədd edir. Bu səbəbdən Nikolay Aleksandra ilə birlikdə 1901-ci ildə monastra, Paşanın yanına yollanır.

Amma onların söhbəti alınmır. Çünki Çar Nikolay rahibənin sözlərini başa düşmürdü. Sağollaşanda Paşa Nikolaya içində bir neçə qənd parçası və boyanmış yumurta olan bağlama verir. İmperatriçə Aleksandra bu bağlamanı müqəddəs tütyə sayaraq uzun müddət saxlayır.

Çar ailəsinin üçüncü sevimlisi Vasiliy Tkaçenko oldu. Vasiliy əslən Kubandan idi və savadsız əsgər idi. Kəndli olsa da, Vasiliyə Çar II Nikolayın kiçik qardaşı  böyük knyaz Mixail Nikolayeviçi təminat verirdi.

Bundan başqa ailənin maraqlandığı başqa qəribə adamlar da var idi. Amma onların adı günümüzə qədər qalmayıb. Onlardan biri də Ladoqa monastrının rahibi Miron idi. O, Çardan heç nə istəmirdi. Miron ancaq imperator üçün dua edirdi. Uşaqlar və heyvanlar rahibi çox istəyirdilər. Ümumiyyətlə Miron pis adam deyildi.

Sarayda bir müddət Demçinskiy soyadlı bir şəxs yaşayıb. O, meteoroloq idi və kifayət qədər dəqiq proqnozlarını “Yeni zaman” qəzetinin səhifələrində nəşr etdirirdi. Meteorologiya və astrologiyanı dəyişik salan İmperator II Nikolay Demçinskini öz siyasi müşaviri təyin etmək istəyirdi. Amma meteoroloq böyük knyazların, Vyaçeslav Plevenin, daxili işlər nazirinin tapşırıqlarını yerinə yetirmirdi. Bu səbəbdən isə 1903-cü ildə bu özbaşnalıq ona karyerası hesabına başa gəldi. O, çarın lütfünü itirdi.

Ağıldan kəmlik və epilepsiyadan əziyyət çəkən Darya Osipova tamamilə fərqli insan idi. Doğma kəndində Darya müxtəlif növ “möcüzə” və “öncədən xəbər vermə ilə məşğul olurdu. Generallardan biri imperator sarayına onu təqdim etmişdi. Qadın bir neçə dəfə lənətləri ilə imperatriçəni qorxutmuşdu. Amma onun qeyri-adekvat davranışları olsa da, imperator Daryaya hörmətlə yanaşırdı. Çünki Darya Çarskoe Seloya gəldikdən sonra taxtın vəliəhdi-Aleksey dünyaya gəlmişdi.

İmperatorun sarayında olan ən böyük fiqurlardan biri də Mitka Kolyaba idi. Mitka 1865-ci ildə anadan olub və Kozelskdə yaşayırdı. Anadan olandan ağıldan kəm, axsaq, gözünün biri kor, kar və demək olar ki, lal idi. Mitka insanlarla udlaq səsi, qışqırıq, əllərini yelləmək və qəribə səslər çıxararaq danışırdı.

Rahiblər onu peyğəmbər hesab edirdilər. Bu səbəbdən 1901-ci ildə Mitka tərcüməçi ilə birlikdə Sankt-Peterburqa göndərilir. Burada o, bir neçə dəfə çar ailəsi ilə söhbət edir. Mitka imperatriçənin nə vaxt vəliəhd doğacağını proqnozlaşdıra bilmədi. Onun bacardığı yeganə şey qeyri-adekvat davranışları ilə  Aleksandranı isterik vəziyyətə çatdırmaq oldu.

Tarixçilər Mitkanın hansı dövrdə sarayda olduğunu dəqiq bilmirlər. Amma məlumdur ki, o, zaman keçdikcə Rasputinin əleyhinə sui-qəsddə iştirak edir.

Çarskoe Seloda müntəzəm olaraq “peyğəmbərlər” və divanələr olduğu halda imperator II Nikolay okkult elmlər (sehrbazlıq, magiya) və təcrübəsi ilə yaman maraqlanırdı. Bu səbəbdən çar sarayında “Allah adamları”ndan başqa ezoterik elmlərin müəllifi olan bir neçə fransız da var idi.

Onlardan biri Nizye Antelm Filipp idi. O, doktor Filipp kimi də tanınırdı. Nizye 1849-cu ildə fransız kəndlisinin ailəsində dünyaya gəlib. Bir müddət sonra Lionda tibb məktəbinə daxil olur. Amma “sensasiyalı dərmanlar” icad etdiyinə görə tezliklə məktəbdən qovulur. Təbii ki, onun ixtira etdiyi dərmanlar heç bir xəstəliyi sağaltmırdı. Sonradan Filipp okkult tibblə maraqlanmağa başlayır. Bu sahədə o, astral qüvvələrdən və psixi enerjidən istifadə edir. “Doktor” dəfələrlə lisenziyası olmadan tibbi təcrübə apardığı üçün cərimələnir. Amma bu həkimə mane olmurdu. Çünki müştəri kimi müraciət edənlərin sayı kifayət qədər çox idi.

Onun müştəriləri arasında rus zadəgan qadınları da var idi. Bu zadəganlar Filippi imperator ailəsinə təqdim etmişdi. Nikolay və Aleksandra sehrbazın imkanlarına məəttəl qaldılar və onu Çarskoe Seloya dəvət etdilər. Həkim burada özünü təmkinli aparırdı və vaxtını elmi fəaliyyətlə keçirirdi. Filipp hipnoz sənətini təkmilləşdirir, gələcəkdən xəbər verir, nekromantiya və reinkarnasiya ilə məşğul olurdu.

Müntəzəm olaraq həkim vasitəsilə imperator atası III Aleksandrın ruhu ilə əlaqəyə girirdi. Bundan başqa Filipp guya digər möcüzələr də yarada bilirdi-gözəgörünməz ola bilirdi və havanı idarə edirdi.

İmperatorla kifayət qədər yaxın əlaqələri səbəbindən bu şarlatan istədiyinə nail olur. Filippə Rusiya tibb elminin doktoru ünvanı verilir. Bununla da Nikolay ona vəsatət verdiyi üçün fransız hökuməti də həkimi tanıyırdı.

Həkim iddia edirdi ki, okkult təcrübəsi sayəsində gələcək körpənin cinsini müəyyən edə bilər. Bu dövrdə də imperatriçə vəliəhd doğmaq fikrinə mübtəla olduğu üçün Filippin təsiri ilə yalançı hamiləlik başladı. Tezliklə yalanın üstü açılsa da, şarlatan saraydakı etibarını itirmədi. Amma 1903-cü ildə xarici agentura polisinin rəisi Pyotr Raçkovski Parisdən əldə edilən məlumatlar əsasında həkimi şarlatanlıqda ittiham edir. Sonra isə imperator da bəyan etdi ki, saray sui-qəsdçiləri Filippi casus kimi istifadə ediblər. II Nikolayın əmri ilə həkim saraydan uzaqlaşdırılır, amma imperator ona yaxşı hədiyyələr verir.

Həkim Filippin tələbəsi Jerar Anaklet Vensan Ankoss var idi. Jerar Papyus adı ilə tanınırdı. O, 1865-ci ildə İspaniyada anadan olub.

Rusiya imperator sarayının həyatında Anaklet müəllimdən heç də az rol oynamayıb. O dövrdə o, avropalı okkulistlər çevrəsində daha çox populyar idi. Papyus 1901-ci ildə psixofiziologiya məktəbi qurmaq üçün Rusiyaya gedib. Tarixi sənədlərdə belə bir institutun mövcudluğu barədə heç bir məlumat yoxdur. Amma onun Martinçilər Ordeninin lojasını qurduğu məlumdur. Çar II Nikolay və onun əyanları bu ordenin üzvü idilər.

Bu şarlatanı saraya böyük knyaz Nikolay Mixayloviç tərəfindən təqdim edilib. Knyaz Papyusla Fransada tanış olub və dostlaşıb. İmperator ailəsi Papyusun bacarıqlarından heyrətə düşmüşdü. Papyus Rusiyada qalmadı və 1905-ci ildə imperatorun dəvətindən sonra Peterburqa təşrif buyurdu. Məhz bu səfərində Papyus III Aleksandrın ruhunu çağırdı və ruh Nikolaya inqilabı qəddarcasına yatırtmağı məsləhət gördü.

Onun Rusiyaya səfəri 1906-cı ilə təsadüf etdi. Sonradan isə Papyus Çar ailəsi ilə məktublaşmağa başladı. Bu məktublaşma uzun müddət, yəni 1915-ci ilə qədər davam etdi. Aleksandraya ünvanlanan məktubun birində Papyus qeyd edir ki, Qriqoriy Rasputinlə ehtiyatlı olsun, Rasputin şər qüvvədir. Papyusun fikrinə görə Rasputin Pandora qutusu kimi bir şeydir və özündə şər qüvvələri cəmləşdirib.

Qeyd etmək lazımdır ki, okkultizm və spiritizm (ruh çağırma seansları) ilə yaxından maraqlanan Nikolay və Aleksandra eyni zamanda dərin inanclı insanlar idilər. Onlar müntəzəm olaraq həftənin bazar günləri kilsəyə gedir, oruc tuturdular. İmperator fatalist idi və tez-tez məktublarında sarsıntılar dövründə İlahi iradəyə güvəndiyini yazırdı.

O dövrdə kilsə dövlətdən ayrılırdı və imperatorun fövqəl güclərə olan marağı bir az qəribə görünürdü. Amma eyni zamanda xalqın ruhuna tam cavab verirdi. Rus xalqı provaslav inancına sahib idi.

Qısacası, Rusiya din və okkultizmin qonşuluq etdiyi yeganə ölkə deyildi. Amma Rusiya çarı II Nikolay digər monarxların fonunda sadəlövh inamı ilə seçilirdi və bunu “irrasionalizm kultu” adlandırmaq mümkündür.

İmperator Müqəddəs Rusiyanın xüsusi əhəmiyyətinə inanırdı. O, hətta nekromantın cağırdığı atasının ruhu ilə məsləhətləşir və “böyük keçmişi” nostalji hissi ilə yad edir.

Yenicə yaranan sənaye kapitalizmi, sosial mobilik, yeni texnologiyalar, milli azlıqların artan rolu-bütün bunlar Nikolayın sələfləri tərəfindən qurulan dünyaya qəti uyğun gəlmirdi. Bu səbəbdən imperatorun sehrbaz, falçı, maqlara olan marağını tarixçilər modern dünyadan imtina cəhdi kimi yox, ötüb gedən və geri qayıtmayan keçmişin nostalgiyasıdır...

Hikmət Həsənov
Ölkə.Az