Qınaqlar əbəs imiş: “İntellektual görünmək yox, yaşamaq nümunədir, ziyalı kimi tanınanlar…”
Bu yaxınlarda sosial şəbəkələrdə yayılan azyaşlı uşağın videosu ciddi müzakirələr yaratmışdı.
Ölkə.Az xəbər verir ki, yayılan görüntülərdə yeriməyi hələ yenicə öyrənən azyaşlı oğlan meyxananın səsini eşidən kimi meyxanaçıların hərəkətlərini və üz ifadələrini təqlid edir.
Bir çox sosial şəbəkə istifadəçisi həmin kadrlara görə azyşalının valideynlərini tənqid edib. Onların bir qismi düşünür ki, bu, körpənin musiqi zövqünü formalaşdırmaqla, onu gələcəkdə meyxanaya yönlənməsinə səbəb ola bilər.
Mövzu ilə bağlı Ölkə.Az-a danışan klinik psixoloq, psixoterapevt Rövşən Nəcəfov bildirib ki, insanları hansısa davranışına görə qınamaq olmaz. O deyib ki, valideynlər övladlarını sağlam düşüncədə böyütmək istəyirsə, öz düşüncələrini də sağlam tutmalıdırlar:
"İnsanın düşüncəsi mühitdə formalaşır və ya mühitə uyğunlaşır. Nəyin səhv, nəyin düz olduğunu insan özü yox, mühit formalaşdırır. Rəqəmsal dünyada insanlar bir-birini çox qınayırlar. Amma hansısa davranışlarına, hansısa musiqini dinlədiyinə və ya hansısa sənət növü ilə məşğul olduğuna görə kimisə qınamaq olmaz. Əgər məşğul olduğu hansısa bir sənət nümunəsi cinayət faktoru daşıyırsa, bununla hüquq və qanun məşğul olmalıdır.
Bu gün hansısa bir sahəni tənqid etmək olar. Amma insanların məşğuliyyətlərini təhqir etmək olmaz. Kiminsə hansısa əməklə məşğuliyyəti cinayi faktor daşımırsa, heç kim bunu qınaya bilməz. Psixoloji mühit o zaman sağlam olur ki, insanlar bir-birlərinin həyatına mane olmurlar. Valideynlər övladlarını sağlam düşüncədə böyütmək istəyirsə, öz düşüncələrini də sağlam tutmalıdırlar. Hansısa davranışı nümayiş etdirərkən yanlarında övladlarının olduğunu unutmamalıdırlar. Ailədə normal ünsiyyət, ailə üzvlərinin bir-birinə sevgisi olarsa, televiziyadan dinlənilən hansısa bir musiqi və ya digər sənət növü uşağın tərbiyəsini poza bilməz. Uşağın tərbiyəsini pozan anlayışlar hadisələrdir, informasiyalar deyil. Uşaq böyüdükcə cəmiyyətdə müxtəlifliklər görəcək, öz həqiqətini özü seçəcək".
Ekspert deyib ki, hər klassik musiqi dinləyən şəxs böyüyəndə dahi olmur:
"Bəzi insanlar düşünür ki, övladına uşaqlıqdan Şopen, Bethoven dinlətsə, o, böyüyüb dahi bir şəxsiyyətə çevriləcək. Bu belə deyil. İnsanın sağlam psixologiyası bunun üzərində formalaşmır. Ailədə sən özün Şopen və Bethoven deyilsənsə, uşağından onu tələb etmək doğru deyil. Dosteyevski oxumaq zövqlüdür, amma düşünərək oxumaq faydalıdır. Övladına özünü necə yaratmağı öyrətməlisən. Hər kəs öz hekayəsini yazmalıdır. Uşağa müxtəlif və fərqli nümunələr göstərəcəksən. O özü seçməlidir ki, hansı doğrudur.
Uşaqların zövqləri və istəkləri tez-tez dəyişir. Onları çərçivəyə salaraq hansısa nəticəni əldə etməyi düşünmək doğru deyil. Ən kiçik yaşında belə hər şey onlara olduğu kimi izah edilməlidir. Biz uşaqlara bütün alternativləri təqdim etməliyik. Bu zaman o şəxsiyyət kimi formalaşacaq. Səhvlər edəcək və o səhvlərindən dərs çıxaracaq. Cəmiyyətdə kifayət qədər təhsilli cinayətkarlar var. Şəxslərin hekayəsinə baxanda bizim düşündüyümüz kimi kitab və musiqilərlə böyüdülmüş insanlar var ki, onlar bu gün cəmiyyətdə heç də faydalı şəxslər deyil. Yəni cinayətin elmi yoxdur, amma düşüncəsi var. Müqayisə apararaq deyə bilərik ki, meyxana dinləyən insanlar daha çox cinayi düşüncəli olurlar, nəinki rok musiqisi dinləyənlər. Cinayi düşüncələr şəxsin hadisələrə və informasiyalara münasibətidir. Bu həm də şəxsdən, eləcə də cəmiyyətdəki şüur və şüursuzluqdan asılıdır. İnsan var ki hansısa hadisədən müsbət nümunə götürür, eləsi də var mənfi nümunə götürə bilər. Heç kəsin şəxsi düşüncəsi ümumiləşməməlidir. Fərdin cinayi əməli və ya düşüncəsinə görə, hansısa baxış bucağını qınamaq olmaz. Psixologiyanın sərhədi hüquqa qədərdir. Hüququn da sərhədi qanunla tənzimlənir. Hüquqi düşüncənin formalaşması üçün psixoloji sağlamlıq olmalıdır".
R.Nəcəfov əlavə edib ki, formalaşan ictimai düşüncələr qanun demək deyil:
"Kiminsə hər hansısa bir fikri qanun deyil. Formalaşan ictimai düşüncələr insanların istək və arzularını tənzimləməməlidir. Başqalarının etdiklərini qınamaq asandır. İntellektual görünmək yox, intellektual yaşamaq nümunə yaradır. Cəmiyyətdə ziyalı kimi tanınan insanların fikirləri o demək deyil ki, həqiqətdir".
Billurə Yunus
