Suriyadakı türkmən qətliamı və Azərbaycan mediası

Türkmən qırğınının Azərbaycan mediasında az işıqlandırmasına tanınmış jurnalistlər münasibət bildirdi.

Suriyada türkmənlərə qarşı soyqırım həyata keçirilir, ancaq dünya buna səssiz qalır. Fransada baş verən terrora görə dünyaya car çəkənlər türkmənlərin qırılmasını izləməklə kifayətlənir. Dünya mediasında bu məsələ demək olar ki, işıqlandırılmır. Türkmənlər əslən azərbaycanlı sayılır, ancaq fransız üçün ağlayanlar və Paris terrorunu günlərcə manşetində saxlayan mediamız türkmən qətliamına çox az yer ayırır.

Türkmən qətliamı barədə Ölkə.Az ölkədə tanınmış jurnalistlərin fikrini öyrənib.

Media nümayəndələrinə sualımız isə bu cür olub: Rusiyanın təyyarəsi düşdü, ardınca Fransada terror aktı törədildi. Bu zaman bütün dünya bu hadisələri pislədi, ancaq Suriyada türkmənlərə qarşı soyqırım törədilir, dünya susur. Heç türk dövlətləri də buna reaksiya vermir. Azərbaycan mediası da bu mövzunu az işıqlandırır. Bunun səbəbi nədir?

Ölkə.Az-ın sualını "Avropa.info" saytının baş redaktoru Ruslan Bəşirli, "Yenicag.Az" saytının baş redaktoru Aqil Ələsgər, "Qaynar.info" saytının baş redaktoru Zahir Əzəmət və "Ölkə.Az" saytının məsul redaktoru Qafqaz Ömərov cavablandırıblar.

Ruslan Bəşirli: "Qərb, ABŞ, Rusiya Yaxın Şərqə, İslam və Türk dünyasına öz mövqeyini diqtə etməyə çalışırlar. Burada Qərb və Rusiya mətbuatının da bu məsələdə mövqeyi ortadadır. Bir sıra beynəlxalaq təşkilatlar da Qərbin fikirlərini deyir. Yaxın Şərqdə baş verən qırğınların törədilməsi məqsədli şəkildə həyata keçirilir. Biz türkmən qətliamına bir millət olduğu üçün reaksiya veririk, ancaq Fransada ölənlərin 5-6 qat çoxu Əsəd güclərinin, Rusiya və ABŞ təyyarələrinin bombardımanı və İŞİD-in hücumları nəticəsində hər gün Suriyada ölür. Biz türk və müsəlman toplumu olaraq özümüzü dünyada təsdiq edə bilməsək, bu proses belə də davam edəcək. Uzağa getməyək, elə Azərbaycanda Parisdə baş verən terror zamanı çox insan Fransa bayrağına bürünmüşdü. Ancaq bir neçə gündür türkmən qətliamı baş verir, çox az insan buna reaksiya verir. Sosial şəbəkələrdə bir neçə nəfər buna reaksiya verir. Nə qədər ki, Türk və İslam dünyası Qərb və rus modelindən asılı vəziyyətdə olacaq, bu belə də davam edəcək. Ötən il Türkiyədə Xocalı soyqırımı ilə bağlı tədbir var idi. Orada da dedim, biz tədbirlər keçiririk, özümüz deyib, özümüz eşidib, sonra da dağılıb gedirik, heç bir nəticəsi olmur. İlk növbədə Türk və İslam toplumu olaraq güclü olmamız lazımdır. Güclü olmasaq, heç kim bizi qəbul etməyəcək. Rusiya və Qərb Bayırbucaq türkmənlərinin yaşadığı ərazidə eyni mövqedən çıxış edirlər. Bayırbucaq türkmənləri 3 gündür Rusiyanın bombardımanı nəticəsində qətlə yetirilir, ancaq Qərb mətbuatı da buna reaksiya vermir. Rusiya deyir, biz terrorçuları məhv edirik, ancaq həmin ərazidə İŞİD yoxdur. Sadəcə olaraq orada məsələ belədir, Qərb və Rusiya orada Yaxın Şərqi və Türkiyəni təzyiq altında saxlayan bir kürd dövləti qurmaq istəyir. Məqsəd bundan ibarətir. Həmin kürd dövlətini də PKK-nın rəhbərliyi altında qurmaq niyyətindədirlər. İŞİD-ə və PKK-ya yeganə Bayırbucaq türkmənləri duruş gətirir. Türkmənlərə həm Suriya müxalifətinin Fəth ordusu, həm də türkmənlərin Sultan Abdul Həmit Tuqayları adlı ordusu yardım edir. Bu gün oranın bombalanmasının əsas səbəbi ya kürd dövlətinin qurulması, ya da kürd muxtar dövlətinin yaranmasıdır. Dünya mediasında yazıldığına görə Bəşər Əsəd Rusiya və Qərblə kürdlərə muxtariyyət verilməsi barədə razılığa gəlib. Kürdlərin muxtariyyət quracağı ərazidə türkmənlər var və onlar duruş gətirib. Ona görə də, o ərazini bombalayırlar. Türkiyəni də qınamaq olmur. Türkiyənin ətrafında böyük müharibə gedir, bütün qüvvələr də Türkiyənin istəyinin əleyhinədir. Türkiyə çətin vəziyyətdə olsa da bacardığı qədər türkmənlərə kömək edir. Bizim üzərimizə düşən odur ki, bu məsələni nəinki Azərbaycan mətbuatı səviyyəsində, beynəlxalq mətbuata çıxarmalıyıq. Ancaq təəssüf ki, Azərbaycan mətbuatında bu məsələyə çox az yer verilir. Kütləvi şəkildə etməliyik bunu, ona görə ki, orada ölənlər bizim qardaşlarımızdır".

Aqil Ələsgər: "Çox təəssüf ki, ikili standard, "VİP ölü" bu məsələdə özünü göstərməkdədir. Biz terroru bütövlüklə pisləyirik. Ancaq görünən odur ki, dünya bizim kimi düşünmür. Onlara qarşı olan terror, ancaq onlardan olmayanlara qarşı baş verənlər isə sadəcə əməliyyatdır. Baxın, bu gün İŞİD ən müasir silahlarla döyüşür. Bu silahların qaynağı haradır? ABŞ üzr istəyir ki, Əsədə qarşı döyüşən müxaliflərə göndərilən silahlar yalnışlıqla İŞİD-in əlinə keçib və ya günahsız insanlar bombalanır, sonra üzr istənilir. Bu bilirsiniz nəyə bənzəyir. Mən gəlib sizin evinizi dağıdıram və sonra məsum-məsum üzr istəyirəm. O zaman müsəlmanların günahı nədir? Rusiya sözdə İŞİD-ə qarşı mübarizə aparır. Mən bölgədəki jurnalistlərlə danışıram və öyrənirəm ki, külliyyən yalan deyirlər. Rusiya Suriyada İŞİD-dən başqa bütün müxalif qruplarla mübarizə aparır. İŞİD bunlar üçün bir qalxan olub. Baxın, Türkmən Dağı ərazisi ilə İŞİD-in tutduğu ərazi arasında dünya qədər məsafə var. Ancaq Rusiya türkmən bölgəsini bombalayır. Niyə? Çünki onsuz da nəzarətsiz qalan ölkədə Bayırbucaq türkmənləri də heç kimə tabe deyillər və Mosul-Telabyada yaxın olduğu üçün burada müstəqil türkmən dövlətinin yaranma ehtimalından qorxurlar. 11 milyonluq bir türkməndən bəhs edilir və bu güc onları qorxudur. Çox təəssüf ki, türkmənlər arasında birliyin olmaması, aşirətlər arasında baş verən qovğalar belə bir nəhəng gücü kiçik hissələrə parçalayıb. Faktiki olaraq bölgənin ağası olacaqları halda bir qismi Bərzaninin nəzarətindədir, bir qismi də Əsədin. Başsız qalan türkmənlər də bombalanır. Siz türk cümhuriyyətləri niyə susurlar deyə, soruşursunuz. Dövlətlər diplomatiya ilə idarə olunur. Bəs özünə millətçi deyənlər niyə qardaşlarının bu ah-naləsinə səs vermirlər? Nə üçün Afrika çöllərinə gedənlər bu gün Bayırbucaq üçün bir status belə yazmırlar? Çünki Rusiyanın xofu var. Rusların buraları top-tüfənglə işğal etməsinə gərək yoxdur. Beş-on nəfər aydından başqa hamı Rusiyanın qara dediyinə ağ demək istəmir. Mən bir vətəndaş olaraq, Fransa üçün başsağlığı verən hörmətli şeyximizi türkmən qardaşlarımız üçün Rusiyanın patriarxına müraciət etməyə dəvət edirəm. Susmayaq. Susduqca sıra dolaşıb bizə gələcək. Dünən Qarabağ erməniyə, Türkmən eli Bərzaniyə peşkəş edildi. Bu gün Türkmən dağını itiririk. Sırada hara var? Hansı türk-islam yurdunu itirəcəyik? İtirməmək üçün əlimizdə olanları qorumağı bacarmalıyıq".

Zahir Əzəmət: "Suriya və Suriya türkmənləri bir mövzu olaraq Azərbaycanda az araşdırılmış sahədir. Çoxları bəlkə də ilk dəfə son hadisələr zamanı Suriyada bizə ruhən çox yaxın olan türkmənlərin yaşadığından xəbər tutdu. Dövlətimizin də bu mövzuda aydın bir mövqeyi yoxdur. Yəni Azərbaycan dövləti Suriya məsələsində hansı tərəfi haqlı hesab edir? Cəmiyyət də türkmənlərin hansı cəbhədə və hansı məqsədlər üçün savaşması haqqında az məlumatlıdır. Suriyanın ərazi bütövlüyünümü dəstəkləməliyik? Yoxsa Əsəd rejiminə qarşı vuruşan ayrı-ayrı qüvvələrimi? Digər tərəfdən bu müxalif qüvvələr həm də bir-biri ilə savaşırsa... Qısası hər dövlət bir tayfanı silahlandırıb salıb ortaya. Bu cür qarışıq savaşlarda ən çox əziyyət çəkən isə dinc sakinlər, uşaqlardır. Türkmən uşaqlarının da son bombardımandan sonra yayılan fotoları ürək parçaladı. Sosial şəbəkələrdə bu fotolar geniş rezonans doğurdu. Amma mövzunun Fransadakı olayla müqayisəsi uğursuzdur. Dünyanın istənilən nöqtəsində bir günahsız insan ölürsə, terrorun, savaşın qurbanı olursa, bu lənətlənməlidir".

Qafqaz Ömərov: "Suriyada türkmənlərin hazırkı vəziyyəti 22 il bundan əvvəl azərbaycanlıların Qarabağdakı vəziyyətinə bənzəyir. O zamanlar Qarabağda da erməni terrorçuları rusların aktiv hərbi yardımı ilə türklərin qanını tökürdülər, bu gün də Suriyadakı Bayırbucaq türk elində, Türkmən dağı və civarında Əsəd ordusu rusların hərtərəfli köməyi ilə türkmənləri qıraraq öz yurdlarından sürgün edir. Mediamız bu məsələdə həssas və aktiv olmalıdır. Hərbi təcavüzdən başqa Suriya türkmənləri bu saat həm də eynən 90-92-ci illərdə bizim məruz qaldığımız kimi informasiya blokadasına alınıblar. Hesab edirəm ki, təcavüzə məruz qalan türkmənlərin problemləri bizim problemimizdir və bu məsələ daha geniş işıqlandırılmalı, bütün dünyaya çatdırılmalıdır".

Səxavət Məmməd
Ölkə.Az