Ərdoğanın seçilməsinə Azərbaycanda münasibət necədir?

Türkiyədə Rəcəb Tayyib Ərdoğanın prezident seçilməsinə Azərbaycanlı siyasətçilər də fikir bildirdilər.

Ölkə.az siyasətçi və politoloqlarımızın şərhlərini sizə təqdim edir.

Fazil Mustafa: Ərdoğanın prezident seçiləcəyi gözlənilən bir hadisə idi. Ərdoğanın xalqın içində dəstəyi var idi və xüsusi ilə kürdlərin ona dəstəyi çox böyük idi. Kürdlər "kürd problemi"nin həllində Ərdoğanın daha faydalı olduğunu düşünərək ona səs verdilər. Ərdoğanın prezident seçilməsinin Türkiyə üçün faydalı və yaxud faydasız olacağı isə sual altındadır. Çünki artıq Türkiyə parlamentar sistemdən uzaqlaşmağa başlayır. Parlemantar sistemdən uzaqlaşmaq müəyyən dərəcədə demokrtaiyanın məhdudlaşmasına gətirib çıxarır. Türkiyə Şərqdə örnək, nümunəvi bir dövlət idi ki, parlemantar demokratiyanı inkişaf etdirə bilmişdi. Ərdoğanın bundan sonrakı davranışlarında inanmıram ki, dəyişikliklər olsun. Yenə çəkişmələr, daxildə bir qütblü anlayışla dövlətin idarə olunması davam edəcək. Ərdoğan tipik olaraq avtoritarizm meyilli idarə üslubunu seçib, eyni Rusiyada olduğu kimi bir şəxsin üzərində ölkənin taleyi formalaşıb. Ərdoğan prezident seçiləndən sonra fərqli bir kurs götürsə müsbət nəsə gözləmək olar. Daxili savaşı durduraraq, ölkənin xarici düşmənlərinin sayını azaltmaq kimi məsələləri həll etsə Ərdoğan Türkiyə üçün faydalı olacaq. Bu seçim Türkiyə üçün yenilik vəd etmir. Ərdoğanın yanlışları daha çox xarici siyasətlə bağlıdır. Ərdoğan ilk olaraq İsraillə münasibətləri tənzimləməlidir. İsraillə münasibətlərin pozulması Türkiyənin Yaxın Şərqdə ciddi bir aktiyor kimi çıxış etməsinin əleyhinədir.

Fəzail Ağamalı: Türkiyədə prezident seçkilərində xalqın etmadını qazanan Ərdoğanı azərbaycan vətənaşı, millət vəkili və Ana Vətən partiyası adından təbrik edirəm. Ərdoğanın baş naziri olduğu müddətdə təzyiqlərə baxmayaraq Türkiyə Azərbaycanın yanında olub, Ermənistanın işğalçı siyasətinə qətiyyətli mövqe nümayiş etdirib və sərhədlərin açılmasına imkan verməyib. Əminəm ki, Ərdoğanın prezident seçilməsi Türkiyə - Azərbaycan münasibətlərini daha da möhkəmlədəcək. Ola bilsin ki, Abdullah Gün Türkiyənin baş naziri vəzifəsinə təyin edilsin ancaq Ərdoğanın komandasından başqa biri də ola bilər. Əsas odur ki, gözlənilən oldu. Gözləyirəm ki, bundan sonra Türkiyə Ermənistana qarşı daha sərt addımlar atacaq.

İqbal Ağazadə: Ərdoğan AKP-dən istefa verməlidir, millət vəkili mandatı alınmalıdır və tərəfsiz olmalıdır. Ərdoğanın prezident seçilməsindən sonra Türkiyədə yeni bir dövr başlayacaq. Yeni baş nazir Ərdoğan kimi xarizmatik və hadisələri düzgün analiz edə biləcək şəxsiyyət olmayacaq. Ərdoğan Türkiyədə böyük səs çoxluğu ilə qalib gəlməyib. Bu da o deməkdir ki, Ərdoğan hər şeyə diktə etmkdə çətinlik çəkcək.

Fərhad Mehdiyev: Ərdoğan partiya sədrliyindən getməlidir. Ancaq Ərdoğan AKP-yə bağlılığını hər herdə bəyan edib. Bundan sonra prezident AKP-ni təmsil edəcək. Ərdoğan konstituiyanı dəyişərək Türkiyəni prezient üsul-idarəyə keçirmək istəyir. Bunun üçün konstitusiya dəyişməlidir ancaq parlamentdə böyük səs çoxluğu yoxdur. Ərdoğan əlindən gələni edəcək ki, 10 ay sonra baş tutacaq parlament seçkilərində həmin səs çoxluğunu təmin etsin. Türkiyədə vəziyyət elədir ki, Ərdoğan bunu edə bilməyəcək, ancaq həm də edə bilər çünki media tamamilə onun əlindədir. Bundan sonra Türkiyədə demokrtiya baxımından geriləmələr olacaq. Parlament demokratiyanın gözəl bir nümunəsidir və bu bütün siyasət alimləri tərəfindən qəbul edilib. Ərdoğan getdikcə bundan uzaqlaşır. Gələn ilin axırında artıq Türkiyədə prezident üsul idarəsi görəcəyik.

Tural Abbaslı: Türkiyə siyasətinin yönünü müəyyənləşdirən azad seçkilərdir. Ərdoğan əgər Türkiyədə parlament idarəsini prezident idarəsinə keçirmək istəyəcəksə bunu Türk xalqının səsi ilə edəcək. Ərdoğan illərdir tək hakimiyyətdədir və bu illər ərzində Türkiyənin iqtisadi göstəriciləri necə yüksəldiyini bilirik. Bəlkə də prezident üsul - idarəsi Türkiyə üçün daha faydalı olacaq. Düzdür demokratiya baxımından parlament idarəsi daha düzgündür. Ərdoğanın Abdullah Gül kimi bitərəf qala biləcəyini demək isə mümkün deyil.

Səxavət Məmməd

Ölkə.az